وضعيت و عملكرد سياسي ايرانيان مهاجر در قفقاز در آستانه‌ي مشروطيت

The situation of Iranian Political Refugee in the Caucasus on the eve of the Constitutional Revolution

چكيده با گسترش ارتباط ميان مهاجران ايراني و كارگران بومي و آشنايي تدريجي ايرانيان با مفاهيم سياسي و اجتماعي جديد، تحولّ قابل ملاحظه اي در نقش و عملكرد سياسي ايرانيان مقيم قفقاز پديد آمد. كارگران ايراني كه تا مدّت‌ها از حفظ حقوق خويش عاجز بودند، به تدريج در اعتصاب‌هاي كارگري نقش مهمي بر عهده گرفتند و با راهنمايي عناصر انقلابي بومي به تشكيل احزاب و تشكّل هاي سياسي دست زدند. سازمان سوسيال دموكرات گومت، فرقه ي اجتماعيون- عاميون، و سازمان همت، تشكّل هاي سياسي هستند كه همزمان با وقايع انقلاب مشروطه ي ايران (اوايل قرن بيستم ميلادي)، با مشاركت گسترده‌ي ايرانيان مقيم قفقاز ايجاد گشتند. همچنين مهاجران با كسب تجربه‌ي سياسي و نظامي در قفقاز، به ياري مشروطه‌خواهان ايران شتافتند. در مقاله ي حاضر تلاش شده است تا ضمن مطالعه ي وضعيت سياسي كارگران ايراني در قفقاز، جايگاه و عملكرد ايشان در وقايع و تحوّلات سياسي آن منطقه مورد بررسي قرارگيرد.

Abstract With the expansion of contacts between Iranian emigrauts and native workers in the Caucasus and the gradual introduction of social and political modern implications, Iranian took the significant role in the political developments in the region. Iranian deprived workers played an important role in the labor strikes in the Caucasus region. They made political organization with the help of revolutionary elements of the region. Some of the organizations that were created with the Constitutional Revolution of Iran are: Gumet (social democrat organization), the party of Ejtemaeiune Ammiyyun, Hemmat organization. They provided military and political experience to the Iranian constitutionalists. This article reviews the status of these immigrants and their role in the political developments of Caucasus on that era.