نقاشان صفوي و انتقال هنر نگارگري ايراني به عثماني

Safavid painters and transfer of Iranian painting art to ottoman empire

چكيده در اواخر دوره تيموريان، مناسبات فرهنگي و هنري گسترده بين ايران و عثماني وجود داشت. آوازه و شكوهي كه استانبول به عنوان مركز هنري در جهان اسلام پيدا كرده بود، موجب مهاجرت تعداد زيادي از نقاشان ايراني به استانبول و ساير شهرهاي عثماني شد. در اوايل قرن دهم هجري نيز در پي منازعات صفويان با عثماني، سلطان سليم اول با تصرف تبريز تعداد كثيري از نقاشان صفوي را به عثماني انتقال داد. پس از آن در طول قرن دهم هجري نيز عده‌اي ديگر از نقاشان ايراني نظير شاهقلي و ولي‌جان تبريزي به عثماني مهاجرت كردند. همه اين نقاشان در عثماني از طريق مصور ساختن نسخ خطي و ترسيم نگاره‌هاي زيبا، سبك هنري صفويان را كه ادامه مكتب هنري هرات و شيراز بود، در آن سرزمين رواج دادند. آنان از اين طريق، نگارگري ايراني را وارد مكتب نقاشي عثماني كردند. در اين مقاله به بيان فعاليت نقاشان صفوي در دربار عثماني و نحوه انتقال سبك نگارگري ايراني به آن سرزمين پرداخته شده است. هدف عمده اين پژوهش، نشان دادن تاثير سبك نگارگري ايراني در شكل‌گيري مكتب نگارگري عثماني و معرفي آثار بجا مانده از هنرمندان مهاجر ايراني در عثماني است. با اين فرض كه حمايت و علاقه‌مندي سلاطين عثماني به اهل هنر، زمينه را براي مهاجرت نقاشان ايراني و انتقال سبك هنري اين سرزمين به آناتولي فراهم كرد. براي تدوين اين مقاله از منابع آرشيو عثماني، مخصوصاً دفاتر اهل هنرسراي سلاطين عثماني كه به همت اوزون چارشلي بازخواني و منتشر گرديده، همچنين از كتاب مناقب هنروران، تاليف مصطفي عالي افندي و آثار فيليز چاقمان در مورد هنر نگارگري عثماني بيشترين بهره را گرفته‌ام.

Abstract The cultural relations between Iran and ottoman were widespread in the later period of timurids. Fame and glory that Istanbul has found as art center in the muslimworld caused large numbers of Iranian colorists emigrated to Istanbul and other ottoman cities. The conflict between safavids and ottoman was caused that selim1 captured Tabriz in the early tenth century. then, some other Iranian artists such as shah Guly and valijan Tebrizi emigrated to ottoman during tenth century. All of these printers developed the art style of safavids with illustration manuscripts and painting beautiful miniatures in the ottoman realm that were the duration of Herat and Shiraz art. They were transferred Iranian painting in the ottoman school. In this paper, the results of safavids painting in ottoman court and transferring of safavids painting style to Anatolia and the impression of Persian miniature painting style in the ottoman style and the results of Iranian emigration artists in ottoman art societyhas been studied. In this study the ottoman documents, artist tomes and Manageb Honarvaran author Mustafa Ali and works Filiz çagman, has been used, as historical and, research soureos.