مطالعه اثرات آللوپاتي چند گونه علف هرز بر جوانه زني و رشد گياهچه گندم

Investigating the allelopathic effect of different weed species on the germination and growth of wheat seedlings

به‌منظور بررسي اثرات آللوپاتي گياهان مختلف بر جوانه‌زني و رشد گياهچه‌هاي گندم، آزمايشي روي گندم (Triticum aestivum L.) رقم پيشتاز آزمايشي در قالب طرح كامل تصادفي با سه تكرار در آزمايشگاه و گلخانه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال 1388 اجرا شد. در اين بررسي اثر عصاره قسمت‌هاي هوايي 6 گونه گياهي رايج در مزارع و مراتع استان گلستان شامل پير بهار، تلخه، گند جارو، زنجبيل شامي، تاج ريزي و توق در كاهش درصد جوانه‌زني بذر گندم در شرايط آزمايشگاهي تعيين گرديد. شاخص‌هاي مورد بررسي عبارت بود از درصد جوانه‌زني بذر گندم در زمان‌هاي مختلف پس از كاشت، وزن خشك اندام‌هاي هوايي و وزن خشك ريشه گياهچه‌ها در پايان هر آزمايش. نتايج نشان داد كه اثر عصاره قسمت‌هاي هوايي توق، تلخه و پير بهار معني‌دار بود و جوانه‌زني بذر گندم را به‌ترتيب 42%، 47% و 20% در مقايسه با شاهد كاهش داد. اثرات آللوپاتي بقايا و عصاره‌هاي تلخه و تا حد كمتري توق بر جوانه‌زني و رشد گياهچه گندم مشخص بود و باعث كاهش معني‌دار درصد جوانه‌زني، طول ريشه، طول ساقه و وزن خشك اندام‌هاي هوايي گندم شد. به‌طور كلي ريشه‌هاي گندم در مقايسه با قسمت‌هاي هوايي حساسيت بيشتري به عصاره‌ها داشتند. ازسوي ديگر اثرات مضر عصاره قسمت‌هاي هوايي بيش از عصاره‌هاي ريشه بود. درمجموع نتيجه گرفته شد كه عصاره‌ها و نيز بقايا سه گياه مذكور باعث كاهش جوانه‌زني، طول ريشه، طول ساقه و وزن خشك ريشه گياهچه‌هاي گندم شد و در اين ميان طول وزن خشك ريشه بيشتر از همه تحت‌تاثير قرار گرفت. بررسي نتايج نشان مي‌دهد كه عصاره گياه تلخه داراي اثر آللوپاتيك قوي بوده كه اين امر مي‌تواند در توليد علف‌كش‌هاي با منشا طبيعي مورداستفاده قرار گيرد.

To investigate the allelopathic effects of six weed species (i.e., Conyza bonariensis, Acroptilon repens, Artemisia annua, Inula graveolense, Solanum nigrum, and Xanthium strumarium) on the germination and growth of wheat seedlings, an experiment was carried out on Triticum aestivum L. in the laboratory and greenhouse of the Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources in 2009 with a complete randomized design and three replications. The impact of the shoot extracts obtained from common plant species (i.e. Xanthium strmarium, Acroptilon repens and Conyza bonariensis) in the fields and rangeslands of Golestan province on the reduction of wheat seed germination under laboratory conditions was determined. The analyzed indices included: the percent of wheat seed germination at different times after the implantation, shoot dry weight, root dry weight in the seedlings at the end of each experiment. The results indicated that the shoot extracts of Xanthium strmarium, Acroptilon repens and Conyza bonariensis significantly reduced the wheat seed germination to 42%, 47%, and 20%, respectively, in comparison to the control. The allelopathic effects of the remaining and extracts in Acroptilon repens and Xanthium strmarium on germination and the growth of wheat seedlings were significant and resulted in a significant decrease in the percent of germination, root length, coleoptile length, and dry weight of shoot in wheat. Generally speaking, in comparison to shoot organs, wheat roots appeared more sensitive to the extracts. On the other hand, the shoot extracts were more phytotoxic compared to the root extracts. It was concluded that the extracts and remainings of three abovementioned plant types caused a decrease in the germination, root length, coleoptile length, and dry weight of root in the seedlings of wheat. It was also observed that the dry weight of root was more significantly affected. The results indicated that the extracts of Acroptilon repens have significant allelopathic effects which can be applied in the production of biological herbicides.