تحليلي بر وضعيت شاخص هاي بهداشتي درماني در شهرستان هاي استان كرمانشاه با بهره‌گيري از مدل‌هاي TOPSIS، AHP و تحليل خوشه‌اي

An Analysis on the Status of Health-Therapeutic Indexes in the Provinces of Kermanshah Using TOPSIS, AHP and Cluster Analysis Models

امروزه كيفيت و سلامت شرايط زندگي ساكنان شهرها و روستاها به عنوان هدف اصلي سياست هاي برنامه ريزي شهري و منطقه اي محسوب مي شود. همچنين، وضعيت بهداشتي و درماني جامعه به عنوان مساله اي ضروري و مهم مدنظر برنامه ريزان است. هدف از پژوهش حاضر بررسي و تحليل فضايي شهرستان هاي استان كرمانشاه به لحاظ برخورداري از شاخص هاي بهداشتي درماني است. در اين پژوهش، كه از نوع توصيفي تحليلي بوده، با بهره گيري از داده هاي سالنامه آماري 1388 استان كرمانشاه، شاخص هاي بهداشتي درماني با مدل TOPSIS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته اند. همچنين، در اين مطالعه براي سطح بندي شهرستان هاي استان كرمانشاه از لحاظ شاخص هاي بهداشتي درماني از تقسيم بندي سازمان ملل، كه به درجه بندي شاخص توسعه انساني در سه دسته، توسعه يافته، نيمه توسعه‌يافته و محروم پرداخته و استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان داد هيچ يك از شهرستان هاي استان كرمانشاه به لحاظ برخورداري از شاخص‌هاي بهداشتي درماني، در سطح توسعه يافته قرار ندارد. همچنين، شهرستان هاي قصر شيرين و ثلاث وباباجاني به ترتيب با امتياز نهايي 781/0 و 191/0 برخوردارترين و محروم ترين شهرستان استان به لحاظ بهره-مندي از شاخص هاي بهداشتي درماني هستند. نمايش فضايي شهرستان هاي مورد مطالعه به لحاظ توسعه يافتگي در شاخص هاي بهداشتي درماني، با استفاده از نرم افزار Arc GIS، نشان داد كه فضاي توسعه غالب و حاكم بر شهرستان-هاي استان، فضاي توسعه محروم است. نتايج آزمون همبستگي پيرسون حاكي از وجود همبستگي مثبت و معني داري بين ميزان شهرنشيني و برخورداري از شاخص هاي بهداشتي درماني در بين شهرستان هاي استان كرمانشاه است.

Today’s, the quality and the health conditions of living of towns and villages’ residents is as the central objective of urban and regional planning policies and health-therapeutic status of society is considered as an essential and important issue. Thus the purpose of this study is to survey and measure the provinces of Kermanshah in terms of enjoyment of health-therapeutic indexes. The research method used in this study is “descriptive, documentary and quantitative-analytical”. The sample of the study consists of all provinces of Kermanshah. Using the statistics of Statistical Yearbook 2009 in Kermanshah, in the present study health-therapeutic indexes has been analyzed by TOPSIS Model. The results show that none of provinces of Kermanshah are located in developed level regarding the enjoyment of health-therapeutic indexes according to the classification of the United Nations which has worked on categorizing human development’s indexes to three categories of developed, semi-developed, and undeveloped and two cities of Qasrshirin and Salas-e-babajani with total scores of 0.781 and 0.191 are the most affluent and deprived cities of the province concerning health-therapeutic indexes respectively . Finally, using clustering analysis, time-regional solutions have been proposed as a.s.a.p., short and medium term among the provinces. Pearson correlation test results showed a positive correlation between degree of urbanization and the enjoyment of health indicators in the city of Kermanshah Province.