جنبه‌هاي اخلاقي توليد واكسن‌هاي گياهي

Ethics in plant made vaccines

در سال‌هاي اخير، با پيشرفت زيست‌شناسي مولكولي و بيوتكنولوژي، برنامه‌هاي واكسيناسيون پيشرفت‌هاي قابل ملاحظه‌اي داشته است. در اين ميان، تحقيق در زمينه‌ي واكسن هاي گياهي به موضوعي بسيار وسوسه‌انگيز تبديل شده و فناوري استفاده از گياهان تراريخته براي توليد واكسن‌هاي انساني يا حيواني توجه زيادي را به خود جلب كرده است. مزاياي زيادي براي توليد واكسن در گياهان تراريخته مطرح شده است كه از آن جمله مي‌توان به هزينه‌ي پايين، سهولت نگه‌داري، عدم انتقال آلودگي، و سازگاري بالا با سيستم ايمني بدن اشاره نمود. تاكنون، تعداد زيادي از اين واكسن‌ها در سيستم ‌هاي مختلف گياهي توليد شده‌اند. پژوهش حاضر به روش كتابخانه‌اي و با استفاده از كتب و مقالات فارسي و لاتين و بهره‌گيري از پايگاه‌هاي اينترنتي صورت گرفته است. در اين مقاله ضمن معرفي واكسن ‌هاي گياهي، جنبه‌هاي اخلاقي مربوط به توليد و آزمون‌هاي باليني آن‌ها از سه جنبه (توليد واكسن‌هاي خوراكي در گياهان تراريخته، آزمون‌هاي باليني واكسن‌هاي گياهي، واكسن‌هاي گياهي و بهداشت جهاني) مورد بحث قرار گرفته است. مطالعه‌ي حاضر نشان مي‌دهد كه هرچند بسياري از جنبه‌هاي اخلاقي مربوط به واكسن‌هاي گياهي مواردي آشنا هستند ولي مسايل جديد اخلاقي را هم براي اخلاقيون و سياست‌گذاران مطرح كرده‌اند. به‌علاوه، اميد به استفاده‌ي گسترده از واكسن‌هاي گياهي در كشورهاي در حال توسعه بدون توجه به امكان ‌سنجي آن بسيار خام است. به همين دليل امكان‌سنجي تجاري واكسن‌هاي گياهي به‌عنوان راه حلي براي مشكل بهداشت جهاني با هدف گسترش آن در كشورهاي در حال توسعه بسيار حايز اهميت است.