معرفت‌شناسي در فلسفه مشا و دلالت‌هاي تربيتي آن

Epistemology in Peripatetic Philosophy and its Educational Implications

مقاله حاضر با روش «توصيفي ـ تحليلي»، به شرح و بيان مسايل اساسي معرفت‌شناسي در فلسفه مشا و نيز استنباط و استخراج دلالت‌هاي تربيتي آنها پرداخته است. معرفت‌شناسي فلسفه مشا نظامي منسجم و منظم است كه با دو قوس صعودي و نزولي، مباحث علم‌النفس و فرشته‌شناسي را به هم گره زده و تبيين‌هاي به هم‌ پيوسته و عقلاني را در مسايل گوناگون، از قبيل چيستي، اقسام، مراتب و منابع معرفت بيان داشته است. اين تبيين‌ها مباني لازم را براي استنباط و استخراج دلالت‌هايي در زمينه تعليم و تربيت فراهم آورده‌اند كه بر اساس آن، مي‌توان اتصال به عقل فعّال را يكي از اهداف مهم تربيتي قلمداد كرد. دست‌يابي به اين هدف، اهداف واسطه‌اي و طولي ديگري از قبيل پرورش حواس ظاهري و باطني و پرورش قواي عقلاني را خاطر‌نشان مي‌سازد. همچنين در پرتو مباني و اهداف ياد‌شده، مي‌توان به دلالت‌هايي در زمينه اصول و روش‌ها و برنامه درسي دست يافت. اين دلالت‌ها به لحاظ اينكه داراي خاستگاهي با رويكرد ديني و اسلامي است، مي‌تواند در ترسيم برنامه تربيت ديني حايز اهميت باشد.

Using a descriptive - analytical approach, the present paper expounds the main issues of epistemology in peripatetic philosophy and comes to a conclusion about its educational implications. The epistemology of peripatetic philosophy is a coherent and methodical system which combines the issues about psychology with angeology in two falling and rising patterns, and makes explicit combined rational explanations of different issues, such as the nature, kinds, hierarchy and sources of knowledge. Such explanations provide the necessary bases of extracting the educational implications, which follows that the connection with active mind can be regarded an important educational goal. In addition to achieving this goal some intermediary and longitudinal objectives, such as developing the outer and inner senses and intellectual faculties will be attainable. Furthermore, achievement of the above-mentioned bases and goals can contribute to realizing some implications about the principles, methods and curriculum. Due to the fact that these implications are drawn from the Islamic approach, they can be of great importance in designing religious curricula.