جايگاه كيش زرتشتي در ميان هخامنشيان و ساتراپ‌نشين‌هاي غربي آنان

The position of Zoroaster’s religion among Achaemenid and their western satraps

ايران عهد هخامنشي از لحاظ ديني دوراني‌ست كه در آن بردباري ديني به منصه‌ي ظهور رسيد. در عهدي كه كشتار و ويراني افتخار پادشاهان آشوري بود، پادشاهان هخامنشي انسان دوستي و توجه به انسان كه منشعب از باور‌هاي آنان بود را به جهانيان عرضه داشتند. كتيبه‌هاي هخامنشي كه بيشتر به شرح رويدادها مي‌پردازند؛ از بازگويي باورداشت‌ها و آداب ديني مردمان ايران و ساتراپ‌نشين‌هاي غربي شاهنشاهي هخامنشي كم‌تر مطلبي ارايه مي‌دهند، بنابراين با واكاوي آثار باستان‌شناسانه و گزارش‌هاي مورخين باستاني، جايگاه دين زرتشتي در ميان هخامنشيان و ساتراپ ‌نشين‌هاي غربي آنان تا حدودي روشن‌تر خواهد شد. يافته‌هاي پژوهش كه بر اساس واكاوي منابع تاريخي انجام گرفته، به روشني نشان مي‌دهد كه ساتراپ‌نشين‌هاي غربي به دليل رواداري ديني هخامنشيان، براي نزديكي به حاكميت سياسي سه ايزد اصلي اوستا اهوره‌مزدا، ناهيد و مهر را كه در برخي موارد با ايزدان و خدايان گذشته آنان هماهنگي داشت، پرستش مي‌كردند. در مورد كيش هخامنشيان، پژوهشگران ديني و متخصصين تاريخ ايران باستان تحقيقات فراواني انجام داده‌اند؛ اما تاكنون به تحليل جايگاه ديني ساتراپ‌نشين‌هاي غربي ايران از ديدگاه ديانت زرتشتي كم‌تر توجه شده است. اين مقاله به مطالعه‌ي ساختار ديني شاهنشاهي هخامنشيان با تاكيد بر دين زرتشتي و جايگاه آن در ساتراپ نشين هاي غربي مي‌پردازد. در اين راه بر اسناد و منابع موجود تكيه و با استفاده از روش تحقيقات تاريخي، موضوع مورد تحليل و توصيف قرار گرفته است.

Religiously, Iran in the Achaemenid period had Religious tolerance was manifested. At that time massacre and destruction were Assyrian kings honor, Achaemenid kings presented friendship and attention to human, to world, what related to their beliefs. Achaemenid inscription have explained events more, but they have not paid attention to common ordinary ceremonies and believe of Iranian and Achaemenid western satraps. So whit researches based on survey of historical sources and reports of ancient historian, the Zoroastrian position would be clarified among Achaemenid and their western satraps approximately. The findings of researches shows western satraps worshiped three essential Gods of the Avesta, Ahuramazda, N?h?d and Mehr for the reason of being in harmony with their past Gods, having with political power and religious for bearance. Achaemenid religion has been studied by scholars in religion and history of Ancient Iran in plenty, but it has paid the fewer attention to the analysis of religious Position of western satraps in viewpoint of zoroastrian. This article dose research about religious system of the Achaemenid Empire with laying emphasis on Zoroastrian and its position in western satraps. In this way. It has been used of documents, remained sources and historical research methodology.