تحولات اجتماعي در ديلم و تشكيل حكومت آل بويه

Social development in Dylm and formation of Buwahid government

بررسي عوامل اجتماعي فرهنگي تشكيل حكومتها در تاريخ ايران همواره از موقعيت ويژه اي برخوردار بوده و يك ركن اصلي در ايجاد حكومتها هستند تشكيل حكومت شيعه آل بويه به عنوان يك تحول نقش اجتماعي فرهنگي شيعه را در تحولات قرن چهارم ديلمستان رقم زد. وجود تعداد زيادي از علويان در طبرستان و ديلمستان به خاطر عدم دسترسي خلفاي ستمگر به ايشان و در پي آن آشنايي ديلميان با عقايد و افكار سادات و وجود دشمن مشتركي چون عباسيان، دشمني عباسيان و حكام محلي در ديلمستان، انحطاط دولت مستقل علويان، ضعيف شدن فرزندان ايشان، ناكارآمدي حكومت مركزي ـ كم شدن قدرت سامانيان، ضعف حكام محلي، رها شدن نيروي جنگي مهارنشده گيل و ديلم موجب گرديد تا حكومتهاي محلي از هر طرف سر برآوردند و داعيه استقلال يافتند . انديشه يك دولت قدرتمند و احياي مرده ريگ باستان ايراني در ميان بسياري از اقوام ايراني رواج يافت كه در اين ميان توفيق اين انديشه آرماني بيشتر از همه نصيب خاندان شيعه مذهب بويه گرديد كه از ميان طوايف سركش ديلم ظهور يافته بود و توانست نه تنها ايران بلكه تا بغداد را تحت سيطره قدرت خود قرار دهند.مقاله حاضر نيز بر آن است تا به برررسي تحولات اجتماعي منطقه ديلم در تشكيل حكومت شيعي آل بويه بپردازد.

Considering the sociocultural factors in formation of government in Iran always have had a special positions and plays a key role on it . Formation of Dylmstan Shia government as a transformation marked the sociocultural role of Shia in fourth-century developments in Dylmstan . Existence of lots of Alavian in Tabarestan and Dylmstan because of their inaccessibility to oppressive caliphs and then familiarity of Dylaman with Sadat ideas and existence of a common enemy like Abbasian , degenerating of Alavian free-government , weakening their children , inefficiencies of the central government , losing the power of the Samanids , weakness of local government and releasing the uncontrolled fighting forces of Gils and Dylm caused the local government emerged from each side and became independent . The idea of a strong state and the revival of the ancient heritage of Iran permeated among many ethnic groups ,that in the meantime , the success of this local ideal idea most of all was allotted to the Shia family of Buey that appeared among the rebellious tribes of Dylm and could put not only Iran but also to Baghdad under their own authority. This paper is based on considering the social changes of Dylm in formation of Shia government Buwahid.