تحليل ارتباط خشكساليهاي هيدروژيولوژيكي و اقليمي دشت سبزوار با استفاده از شاخصهاي SWI و SPI

Analysis of relationship between hydrogeological and climatological droughts using SWI and SPI indices in Sabzevar Plain

خشكسالي خسارتهاي زيادي را ايجاد مي‌كند؛ ولي در مناطق خشك و نيمه خشك نمود بيشتري دارد و خسارتهاي ايجاد شده در اين مناطق به علت شكننده بودن محيط چشم گيرتر است. بخشهاي مركزي، شرقي و جنوبي ايران با آب و هواي خشك و نيمه خشك ازجمله اين مناطق بشمار مي روند. هدف از تحقيق حاضر بررسي ارتباط بين خشكسالي هيدروژيولوژيكي و اقليمي است. در اين تحقيق از شاخصهاي SPI و SWI براي پهنه بندي خشكسالي هيدروژيولوژيكي و اقليمي دشت سبزوار استفاده شد. داده هاي مربوط به بارش از سال 79-1378 تا سال 86-1385 و داده هاي مربوط به آبهاي زيرزميني از سال 80 تا سال 86 با استفاده از شاخصهاي مذكور مورد تحليل قرار گرفت. بعد از محاسبه SPI و SWI براي هر سال پهنه بندي خشكسالي با استفاده از روش كريجينگ در نرم افزار ArcGIS انجام شد. نتايج حكايت از آن داشت كه خشكسالي اقليمي و هيدروژيولوژيكي از نظم خاصي تبعيت نمي كند و بيشترين شدت و فراواني خشكسالي در غرب دشت سبزوار بوده است. شرق دشت از شرايط نرمال و ترسالي برخوردار بوده و خشكسالي هيدروژيولوژيكي با يكسال تاخير نسبت به خشكسالي اقليمي اتفاق مي افتد.

In arid and semi-arid areas, drought damages are more than other regions due to the fragility of environment. Parts of central, eastern and southern Iran with arid and semi- arid climate are include these regions. The object of this study was to investigate the relationship between hydrological and climatological drought in Sabzevar Plain. In this study, SPI and SWI indices were used for the zonation of hydrological and climatological droughts in Sabzevar plain. Precipitation and groundwater data were collected from 1999 to 2007 and from 2001 to 2007, respectively and then were analyzed by the mentioned indices. After calculating SPI and SWI, drought zonation was performed for each year using Kriging method in ArcGIS. Results showed that climatological and hydrological droughts did not follow a certain order and the highest intensity and frequency of droughts were west Sabzevar plain. In other hand, the east region has enjoyed normal and wet condition. According to the results, a significant relationship was found between climatological and hydrological drought in the study area as hydrological drought occurred one year later compared to climatological drought.