لالايي ها در فرهنگ مردم خراسان جنوبي مورد مطالعه بافت قديم بيرجند

Lullabies in the culture of the people of South Khorasna Case study in old texture of Birjand

كودكان سرمايه هاي ارزشمند يك جامعه به حساب مي آيند. مادران اولين باغبان اين گلها مي باشند. مادراني كه در دل سينه خود رازها و نگفته هايي دارند. لالايي ها نغمه هايي هستند كه مادران گاهي براي سبك كردن روح خود، گاهي براي آرام نمودن فرزند خويش و بعضي مواقع رساندن پيام و خواسته ي خود به طور غيرمستقيم به همسرشان به صورت ابياتي كوتاه و صوتي زيبا و دلنشين مي خوانند. اين سخنان شنيدني هر چند كه ساده بيان شده اند اما در خود ساختاري دارند كه در اين پژوهش درون مايه ي آنها بررسي مي شود. لالايي ها داراي مضامين و درون مايه هاي متفاوتي مي باشند كه با بررسي هر كدام از آنها مي توان به نمونه هاي فرهنگي خاصي پي برد. موضوع اين پژوهش، لالايي ها در فرهنگ مردم خراسان جنوبي در حوزه مطالعاتي بافت قديم شهر بيرجند مي باشد. بافت قديم اين شهر، شامل خيابان هاي مطهري و منتظري است كه از لحاظ مساحت 62/907234 متر از سطح شهر را در برگرفته و بالغ بر 2694 نفر جمعيت دارد. از اين تعداد جمعيت، حدود 4561 نفر را زنان و دختران تشكيل مي دهد. دليل انتخاب بافت قديم اين است كه لالايي بخشي از ترانه هاي پارسي ميانه و ماندگار و كهن ايراني مي باشد كه ريشه در گذشته هاي دور دارد. مادران امروزه كمتر از اين آواز جهت خوابانيدن كودكان خويش استفاده مي كنند، در نتيجه براي جمع آوري، ثبت و ضبط اين لالايي ها، بايد به سراغ مادران و مادر بزرگاني مي رفتيم كه نسبت به ترانه هاي فرهنگ عامه قديم اين شهر آشنايي بيشتري داشتند. جهت ارايه چارچوب نظري مناسب براي اين پژوهش، از دو مكتب ساختارگرايي با نظريه پردازي به نام ولاديمير پراپ و فرهنگ و شخصيت با نظريه پرداز معروف آن روت بندكيت استفاده شده است. روشي كه بر مبناي آن پژوهش پيش رفته است، مردم شناسي ژرفانگر همراه با مشاهده مستقيم و با حضور پژوهشگر در ميدان تحقيق مي باشد. در پايان تحليل لالايي ها به اين نتيجه مي رسيم كه لالايي ها مانند ساير ترانه ها و قصه هاي كودكان با برخورداري از ظرفيت هاي فرهنگي ويژه نهفته و تعبيه شده در آنها، نقش بسزايي در اجتماعي كردن افراد جامعه بر عهده دارند. در لالايي ها الگوها و ارزش هاي مادران ساكن در بيرجند، مادري كه بزرگ شده كوير است به وضوح ديده مي شود. در واقع، مي توان گفت كه اين مادران روايت كننده تمامي سنت ها، آيين ها و هويت فرهنگي و قومي خويش هستند و با خواندن لالايي ها و انتقال آن به نسل هاي بعدي حافظ اين فرهنگ بومي خواهند بود. واژگان كليدي: فرهنگ، ادبيات شفاهي، لالايي، گاهواره.

Childs counted as a valuable capital of a society. Mothers are the first gardeners of these flowers. Mothers who have secrets and unuttered words in their hearts. Lullabies are a kind of melodies which sometimes they song to soften their soul, occasionally to calm their baby and at the other times to convey indirectly their messages and needs to their husbands in the form of a short verses and nice and pleasant sound. Also these sweet speeches are said in a plaint forms but in themselves they have a kinds of structures which we consider their nature in our research. Lullabies contain different purports and essences which with the consideration of each one of them we can discover special models of cultures. The object of this study is lullabies in the culture of the people of South Khorasan in the field of studies of old texture of the city of Birjand. The old texture of this city involves Motahhari and Montazeri avenues that from the aspect of land measurement extended about the 432709/26 miter of the city’s area and exceeded to 4962 persons in population. Of the number of this population, about 1654 of peoples are formed from women and girls. The reason for choosing the old texture of this city is that the lullabies are part of the middle Parsee melodies and permanent and ancient Iranian which rooted in far past. Today mothers use less of these songs to sleeping their kids and consequently for collecting, recording and registering of these lullabies, we should ask and look for to inquire the mothers and grandmothers who had the greatest familiarities in relation to the melodies of the common ancient people culture of this city. For representing of suitable theoretical framework to this research, two structuralism schools by the theorist with the name of Vladimir Prop and culture and personality and with its famous theorist Rut Band Kit have been used. The method that from which the research base has been practiced is profounder anthropology by direct observation and with the presence of researchers in the field of research. At the end of the analysis of lullabies we come to this result that lullabies like any other kind of melodies and children stories, with enjoying the covert and improvised particular cultural capacities, deals with outstanding role in socializing of the people of society. In lullabies the patterns and values of mothers resided in Birjand, the mother who grown up in desert can be seen clearly. In fact we can say that these mothers are the narrators of all of their customs, rituals and cultural and ethnic identity and they will be the preserver of this local culture by singing the lullabies and transmission of them to subsequent generations. Key Words; Culture, Oral Literature, Lullabies, Cradle