نگاهي انتقادي به پيشينه داخلي مطالعات جامع هشناختي بر روي سبك زندگي

A Critical View into the Background of Sociological Studies on Lifestyle in Iran

سبك زندگي هرچند اصطلاحي صرفا جامعه‌شناختي نيست ليكن مفهوم‌پردازي خود را تا حدود زيادي مديون مطالعات جامعه‌شناختي‌اي است كه از بدو تاسيس اين رشته بر روي اين مفهوم صورت گرفته است. مفهوم‌پردازي سبك زندگي به عنوان مسيله‌اي پژوهشي به دوران كلاسيك اين رشته در قرن 19 ميلادي باز مي‌گردد. در اين زمان تمركز اصليِ پيشگامان جامعه‌شناسي در كنار توضيح تفاوت‌هاي جامعه و اجتماع، بررسي اشكال و الگوهاي سبك زندگي انسان‌ها در جامعه جديد بود. در ايران نيز چندي است اين اصطلاح در فضاي آكادميك به موضوعي قابل توجه در هدايت تحقيقات و انجام پژوهش‌هاي مختلف تبديل شده است. در اينجا اين سوال به وجود مي‌آيد كه آيا مي‌توان به معنايي كه در اروپاي قرن نوزدهم و بيستم ميلادي سبك زندگي به عنوان مسيله‌اي جامعه‌شناختي طرح گرديد در جامعه ايراني نيز به عنوان مسيله‌اي جامعه‌شناختي صورتبندي گردد؟ و آيا پژوهش‌هاي جامعه‌شناختي صورت گرفته تاكنون توانسته در تمام ابعادِ يك پژوهش، چون طرح مسيله، مفاهيم و نظريات، روش‌ها و يافته‌ها به صورتبندي خود منطبق با چارچوب‌هاي مسيله‌منديِ سبك زندگي در جامعه ايراني بپردازد؟ در جهت پاسخگويي به اين سوال در مقاله حاضر، يازده مقاله علمي- پژوهشي كه با رويكرد جامعه‌شناختي درباب سبك زندگي در ايران به نگارش درآمده و چاپ شده را با روش تحليل متني بررسي نموده‌ايم. در اين پژوهش هدف آن بوده كه با توجه به نگاه جامعه‌شناختي به مفهوم سبك زندگي، رويكرد مقالاتي كه به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند را در تمام ابعاد پژوهش مورد ارزيابي قرار دهيم

Although lifestyle is not a merely sociological term, it owes it conceptualization to a greater or lesser degree to the sociological studies conducted on this concept since the emergence of this discipline. The conceptualization of lifestyle as a research topic can be traced back to the classical period of this field in the 19th century. At that time, pioneers in the field of sociology, while explaining the difference between society and community, focused on the forms and models of human lifestyle in the new society. This term has recently attracted a lot of attention in different researches and studies in the academic sphere in Iran. Two questions are of importance here: can lifestyle be formulated in the Iranian society as a sociological issue, in the same sense as it was formulated in the nineteenth and twentieth centuries in Europe? Have the sociological researches conducted so far been able to deal with their own formulation, according to the frameworks of the problematic quality of lifestyle in the Iranian society in all aspects of a research, such as problem statement, concepts, theories, methods and findings? To answer this question, eleven scientific research articles, written in Iran with sociological approaches to lifestyle, have been examined using textual analysis method. The present article aims to study the approaches of the sample articles from different aspects of research, in the light of a sociological attitude toward the concept of lifestyle.