ژيوشيمي عناصر گروه پلاتين ‏‎(PGE)‎‏ و كروم اسپينل در پريدوتيت‌هاي كمپلكس فرابازي ‏آبدشت كرمان، جنوب خاور ايران

Platinum- Group Elements (PGE) and Chromian Spinel Geochemistry in ‎the Peridotites from the Abdasht Ultramafic Complex, Kerman, ‎Southeastern Iran

كمپلكس آبدشت يكي از كمپلكس‌هاي فرابازي بزرگ در جنوب خاور ايران (منطقه اسفندقه) است. كمپلكس آبدشت از دونيت، هارزبورژيت، لرزوليت، كروميتيت و مقادير كمي ‏ورليت تشكيل يافته است. مطالعات تفصيلي ميكروپروب بر روي كروم اسپينل‌هاي موجود در پريدوتيت‌ها مقادير بسيار بالاي ‏Cr#‎‏ (86- 48)، ‏Mg#‎‏ (56- 26) و مقادير بسيار پايين ‏TiO2‎‏ ‏‏(متوسط 07/0 درصد وزني) را نشان مي‌دهد. مقدار ‏Fe3+#‎‏ در كروم اسپينل‌هاي موجود در پريدوتيت‌هاي كمپلكس آبدشت بسيار پايين (08/0 > درصد وزني) است كه نشان‌دهنده تبلور ‏در شرايط فوگاسيته پايين اكسيژن است. نمونه‌هاي هارزبورژيت، دونيت و لرزوليت از نظر مقدار ‏PGE، در مقايسه با كندريت‌ها بسيار تهي شده‌اند. نسبت ‏PdN/IrN‏ تفريق نيافته (متوسط ‏‏72/0)، در حالي كه هارزبورژيت‌ها و لرزوليت‌ها در نمودارهاي عنكبوتي ‏PGE، كمي شيب مثبت به همراه بي‌هنجاري مثبت كوچكي از ‏Ru‏ نشان داده و نسبت ‏PdN/IrN‏ در آنها به ترتيب ‏‏4/2 و 3/2 است. همچنين، الگوهاي ‏PGE‏ بهنجار شده نسبت به كندريت و گوشته اوليه در هارزبورژيت‌ها، دونيت‌ها و لرزوليت‌هاي كمپلكس آبدشت نسبتا" پهن است كه مي‌توان آن را ‏با پريدوتيت‌هاي گوشته‌اي به شدت تهي شده كه درجات بالاي ذوب بخشي (25- 20 درصد) منبع گوشته‌اي را نشان مي‌دهند، مقايسه كرد. داده‌هاي شيمي‌كاني و ژيوشيمي عناصر گروه ‏پلاتين در پريدوتيت‌هاي آبدشت نشان‌دهنده آن است كه كمپلكس فرا بازي آبدشت از يك ماگماي مرتبط با كمان با ماهيت بونينيتي در بالاي يك پهنه فرافرورانش به‌وجود آمده ‏است.‏

The Abdasht complex is one of the major ultramafic complexes in south-east Iran (Esfandagheh area). This complex is composed mainly of ‎dunite, harzburgite, lherzolite, chromitite, and subordinate wehrlite. The detailed electron microprobe study revealed very high Cr‎‏#‏‎ (48-86), ‎Mg‏#‏‎ (26-56) and very low TiO2 content (averaging 0.07 wt %) for chromian spinels in peridotites. The Fe3+# is very low ( < 0.08 wt%) in the ‎chromian spinel of peridotites which reflects crystallization under the low oxygen fugacities. The harzburgite, dunite and lherzolite samples ‎are highly depleted in PGE contents relative to the chondrites. The PdN/IrN ratios in dunites are unfractionated, averaging 0.72, whereas the ‎harzburgites and lherzolites show slightly positive slopes PGE spidergrams, together with a small positive Ru anomaly, and their PdN/IrN ‎ratio averages 2.4 and 2.3, respectively. Moreover, the PGE chondrite and primitive mantle normalized patterns of harzburgite, dunite and ‎lherzolite of this complex are relatively flat which are comparable to the highly depleted mantle peridotites and indicating a high degree of ‎partial melting (about 20-25%) of the mantle source. The mineral chemistry data and PGE geochemistry of Abdasht peridotites indicate that ‎the Abdasht ultramafic complex was generated from an arc-related magma with boninitic affinity above a supra-subduction zone setting.‎