ويژگي هاي ريخت شناسي، فيزيكي- شيميايي و كاني شناسي تپه هاي ماسه اي ابردژ ورامين

Morphological, Physico-Chemical, and Mineralogical Properties of Abardejʹʹs Sand Dunes

تپه هاي ماسه اي ابردژ در جنوب شرقي استان تهران براي شناسايي شكل ناهمواري‌ها و ويژگي‌هاي فيزيكي، شيميايي و كاني‌شناسي بررسي شد. با استفاده از تصاوير ماهواره اي، عكس هوايي و بازديدهاي ميداني، مرز تپه هاي ماسه اي بارزسازي و سپس اشكال مختلف ناهمواري هاي ماسه اي مشخص شد. در ادامه خصوصيات فيزيكي و شيميايي چون pH،EC ، درصد گچ و آهك و بافت مورد بررسي قرار گرفت. خصوصيات مرفوسكپي دانه هاي ماسه از قبيل شكل، وضعيت سطحي و زواياي دانه ها با استفاده از ميكروسكوپ نوري تعيين گرديد. براي شناسايي كاني هاي ريگزار ابردژ از دو روشXRD و ميكروسكوپي با نور پلاريزه استفاده شد. تپه هاي ماسه اي ابردژ عمدتاً از انواع تپه هاي عرضي و به تعداد كمتر از نبكا با مساحت حدود 700 هكتار مي باشد. باد جهت شرقي ماسه آور است و ساير بادها روي شكل دهي تپه ها موثر مي باشد. بر اساس نتايج مطالعه فيزيكي– شيميايي محدوديتي براي رويش گياهي در تپه هاي ابردژ وجود ندارد و مقدار هدايت الكتريكي خاك بين 72/1 تا 88/1دسي زيمنس بر متر برآورد شد. از نظر مرفوسكپي دانه هاي ماسه تپه هاي ابردژ زاويه دار مي باشند كه مي تواند بيانگر نزديكي منشا تپه هاي ماسه اي باشد. همچنين دانه هاي ماسه عمدتاً درخشان و هاله مانند هستند كه نشان دهنده منشا رودخانه اي آنها است. ميانگين قطر ماسه ها درحدود 200 ميكرون است و در حدود 20 تا 25 درصد ذرات قطري بيش از 250 ميكرون دارند كه نشان دهنده محلي بودن و نزديكي منشا ريگ ابردژ است.

Wind is the most important factor of erosion in arid regions. Movement of soil by wind is a complex phenomenon that is under the influence of some factors such as climatic and geomorphological conditions. This research was performed to identify dunes morphology, physical and chemical characteristics, and mineralogical specifications of Abardejʹs sand dunes in southeast of Tehran province, Iran. At the first stage, different characteristics of the sand dunes were studied such as dunes morphology, kind of sands granulation, form of sand gravels, and so on. Based on these observations, the morphology of the dunes was transverse, indicating the existence of a dominant wind in one direction. Chemical analysis of Abardejʹs dunes showed no important limitation for cultivation of plants. The main minerals of the dunes gravels were quartz, feldspar and calcite. Based on morphoscopic study, gravels of the sand dunes had steep angles. This result showed that the dunes had local sources. The sand gravels were almost shiny and halo, indicating that the dunes came from river - beds. The mean of sand gravelsʹ diameters was about 200 micron and about 20-25 percent of the gravels had diameters about 250 microns or more. This point, too, showed that the dunes had a local and nearby source.