اثر شرايط مختلف رطوبت خاك و كودهاي سولفات روي و مونوكلسيم فسفات بر فسفر قابل‎استخراج يك خاك آهكي

Effects of Different Soil Moisture Conditions and Zinc Sulfate and Monocalcium Phosphate Fertilizers on the Extractable-P in a Calcareous Soil

براي بررسي تاثير شرايط مختلف رطوبت خاك و كودهاي روي (Zn) و فسفر (P) بر فسفر قابل‌استخراج يك خاك آهكي، دو آزمايش به صورت فاكتوريل و در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي و با دو تكرار در سال 1391 و در شرايط آزمايشگاهي انجام گرديد. آزمايش اول با چهار فاكتور شامل فسفر در دو سطح (صفر و 60 ميلي گرم P بر كيلوگرم خاك از منبع مونوكلسيم فسفات (Ca(H2PO4)2.H2O)، روي در دو سطح (صفر و 20 ميلي گرم Zn بر كيلوگرم خاك از منبع سولفات روي (ZnSO4.7H2O)، رطوبت خاك در دو سطح (FC و FC6/0) و زمان انكوباسيون در چهار سطح (1، 10، 30 و 60 روز) و آزمايش دوم با سه فاكتور فسفر و روي در همان سطوح و منابع ذكر شده و چرخه هاي مرطوب و خشك شدن در سه سطح (1، 10 و 20 چرخه) انجام شدند. در پايان هر يك از زمان‎هاي انكوباسيون يا چرخه هاي مرطوب و خشك شدن، فسفر قابل‎استخراج خاك به‌روش عصاره‌گير سلطانپور و شواب اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه مصرف فسفر در هر دو شرايط رطوبت خاك فسفر قابل‎استخراج را افزايش داد. با افزايش زمان انكوباسيون فسفر قابل‎استخراج به طور معني داري كاهش يافت و اين كاهش در 10 روز اول انكوباسيون در رطوبت ثابت شديدتر بود و پس از آن تقريباً ثابت ماند. با مصرف روي، فسفر قابل‎استخراج خاك كاهش يافت و با افزايش زمان انكوباسيون اين كاهش بيشتر شد. افزايش رطوبت خاك از FC6/0 به FC باعث افزايش فسفر قابل‎استخراج گرديد. تاثير چرخه هاي مرطوب و خشك شدن و رطوبت ثابت بر فسفر قابل‎استخراج خاك در شرايط با و بدون كود فسفر كاملاً متفاوت بود. در شرايط بدون كود فسفر، فسفر قابل‎استخراج خاك با اعمال چرخه هاي مرطوب و خشك شدن، بيشتر از انكوباسيون خاك در رطوبت ثابت بود درحالي كه در شرايط با كود فسفر، فسفر قابل‎استخراج خاك با اعمال چرخه هاي مرطوب و خشك شدن كمتر از انكوباسيون خاك در رطوبت ثابت بود.

For evaluating effects of different soil moisture conditions, zinc (Zn) and phosphorus (P) on extractability of P in a calcareous soil, two experiments were conducted as factorial on the basis of a completely randomized design with two replications under laboratory conditions in 2012. The first experiment was arranged with four factors, including Zn at two levels (0 and 20 mg Zn per kg of soil as ZnSO4.7H2O), P at two levels (0 and 60 mg P per kg of soil as Ca(H2PO4)2.H2O), soil moisture at two levels (0.6FC and FC) and incubation time at four levels (1, 10, 30, and 60 days) and the second experiment was accomplished with three factors of Zn and phosphorus at the above mentioned levels, and wetting-drying cycles at three levels (1, 10 and 20 cycles). The extractable soil- P values were measured at the end of each incubation period or wetting-drying cycle by Soltanpour and Schwab method. The results showed that application of P increased the extractable P in both soil moisture conditions. The extractable P significantly decreased with increasing duration of incubation, especially in the first 10 days and then remained constant for the rest of the period. The Zn supply decreased extractable P and this reduction was more pronounced with increasing incubation time. Increase in soil water content from 0.6FC to FC increased the extractable-P. The effects of wetting-drying cycles on the extractable-P were different with and without application of 60 mg P per kg of soil. Under no P supplying condition, wetting-drying cycles exhibited higher amounts of extractable P compared with incubation at constant moisture condition; while under P applied condition, imposing wetting-drying cycles led to a decrease in amounts of extractable P compared to incubation under constant moisture condition.