ارزيابي آثار احداث سيستم ريلي درون- شهري بر كيفيت محيط شهري مطالعه موردي : خط يك قطارشهري مشهد

Studying the Effects of Light Rail Transit on Urban Environment Quality Case Study: Line 1 of Mashhad LRT

كيفيت محيط، مقوله اي است كه در دهه هاي اخير در كانون توجه محققان شهري قرار گرفته است. عوامل فراواني بر كيفيت محيط شهري تاثيرگذار است كه يكي از مهم ترين آنها، حمل و نقل شهري است. حمل و نقل شهري از آنجا كه بر ميزان تردد شهروندان و همچنين مكان يابي كاربري ها و تعريف فضاها موثر است، مي تواند بر كيفيت محيط شهري تاثيرات مثبت يا منفي داشته باشد. نوعي از حمل و نقل شهري كه در اين پژوهش مد نظر قرار دارد، حمل و نقل ريلي درون شهري و به طور خاص قطار سبك شهري1است. با توجه به مزاياي حمل و نقل ريلي درون شهري همچون سرعت، نظم، دوري از ترافيك، امنيت و بيشتر بودن تعداد استفاده كنندگان از اين سيستم در مقايسه با ساير سيستم هاي حمل و نقل عمومي، تاثيراتي كه اين سيستم مي تواند بر محيط شهري پيرامون خود و همچنين كل شهر داشته باشد، آشكارتر است. در اين پژوهش تاثيرات احداث سيستم ريلي درون شهري در خط يك قطارشهري مشهد و سه ايستگاه طالقاني، پروين اعتصامي و نمايشگاه بررسي و ارزيابي شده است. در جمع آوري اطلاعات از تكنيك هاي مصاحبه، پرسشنامه، برداشت ميداني و بررسي اسناد و در تحليل آنها از نرم افزار SPSS و مدل تحليل سلسله مراتبي2 استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد آثاري همچون افزايش آلودگي صوتي به واسطه خطوط روزميني (زيست محيطي)، ايجاد تصور رفاه و سعادت در ذهن شهروندان و افزايش نشاط و بازده (اجتماعي)، تقويتاستخوان بنديشهر (كالبدي – عملكردي) در مناطق مورد بررسي ديده شده است. اما، بر خلاف برخي از تحقيقات مشابه، آثاري همچون كاهش مالكيت خودروي شخصي (زيست محيطي)، تاثير منفي بر انسجام و هويت محله ايبه دليل حضور افراد بيگانه در محله (اجتماعي)، افزايش قيمت زمين و به تبع آن تغيير در نوع كاربري زمين (كالبدي – عملكردي)، مشاهده نشده است.

Urban environment quality is the issue taken into consideration in urban planning. Many issues may affect environmental quality, one of them is transportation. In this research, inner city rail transit and specifically Light Rail Transit (LRT) has been considered. Three dimensions define quality of urban environment; environmental, social, and physical- functional. Rail transportation can influence these dimensions in a positive or negative way. The present study intends to investigate the effects of startup line 1 of Mashhad LRT on urban environment quality in general and specifically in Taleghani, Parvin Etesami and Namayeshgah stations. Questionnaire, interview and observation are used in this study to gather the information. The results of the study reveal that the effects like increasing noise pollution due to surface rail (environmental), making welfare and bliss view in citizens’ image (social), and reinforcement physical structure of the city (physical-functional) are significant in the case study. However, the effects like reducing the rate of car ownership (environmental), negative effects on local identity due to presence of strange people in neighborhood (social), and raising the price of the land, consequently changing in land use (physical-functional) are not proved.