بازنمايي زن در برنامه‌هاي گروه خانواده‌ي راديو ايران بر مبناي تحليل گفتمان انتقادي

Representation of Women in the Family Group Programs in Radio of Iran Based on Critical Discourse Analysis

راديو با توجه به سهولت استفاده از آن و عليرغم تنوع و جذابيت ساير رسانه‌ها، هنوز به عنوان يكي از مهمترين وسايل ارتباط جمعي جايگاه خود را حفظ كرده است.با توجه به اين‌كه، راديو، رسانه‌اي شنيداري است، انتقال معاني و مطالب به شنوندگان، عمدتاً از طريق متن برنامه صورت مي‌گيرد. آنچه در واقع كليد معني دادن به صداها، موسيقي و سكوت در راديوست، همان متن است و ابزاري هم كه متن با آن نشان داده مي‌شود، در نهايت شفاهي و لفظي است. لذا زبان برنامه‌هاي راديويي اهميت به‌سزايي دارد. اما موضوعاتي كه در راديو به آنها پرداخته مي‌شود، بسيار گسترده‌اند. يكي از موضوعاتي كه با توجه به اهميت آن، اكثر شبكه‌ها با آن درگير هستند موضوعات زنان و خانواده است.با توجه به اين‌كه زنان نيمي از جامعه‌ي ايران را تشكيل مي‌دهند و هم در خانواده و هم در جامعه، نقش به‌سزايي ايفا مي‌كنند، لذا در اين تحقيق " ساختار زباني برنامه‌هاي راديويي با موضوع زن و خانواده" مورد بررسي قرار گرفته است. براي بررسي اين موضوع برنامه‌هاي راديويي شبكه‌ي راديويي ايران (سراسري) به دليل گستردگي و عموميت اين شبكه و همچنين به دليل وجود گروه خانواده در اين شبكه، انتخاب شده و اختصاصاً برنامه‌هاي گروه خانواده اين شبكه مورد تحليل قرار گرفته است. هدف اين مقاله تعيين نحوه‌ي بازنمايي زنان در برنامه‌هاي راديويي گروه خانواده راديو ايران است ؛ درواقع تحقيق بر اين سوالات بنا نهاده شده است كه: آيا در برنامه‌هاي اين گروه به زنان و مسايل آنان پرداخته مي‌شود؟ در صورتي كه پرداخته مي‌شود، تصوير مثبتي ارايه شده و يا خير؟ از آنجا كه ون ليوون(1996) و غياثيان(1386) از طريق مولفه‌هاي جامعه‌شناختي- معنايي چگونگي بازنمايي كنشگرها را مورد بررسي قرار مي‌دهند، لذا براي دستيابي به اهداف تحقيق، از چارچوب نظري ون ليون و بسط آن توسط غياثيان استفاده مي شود. روش اين تحقيق تحليل گفتمان انتقادي است وبه طور هدفمند برنامه‌هاي گروه خانواده راديو ايران با موضوعات" اشتغال زنان خارج از منزل"، " مطالبات زنان از منظر حقوقدانان" و " طرح حجاب و عفاف " انتخاب وبررسي شده است. نتايج حاكي از حضور كمرنگ زنان يا حذف آنها در گفتمانهاي موثر برنامه ها بوده و در صورتي نقش فعال داشته اند كه هويتشان در كنار مردان مطرح بوده است و اين نوع حضور فعال موجب نگرشي با ارزش دهي منفي به آنها بوده است.

Regarding to facility of using radio, it is still one of the most important mass media, in spite of the diversity and the attraction of the other media. Regarding to this issue that radio is an audio media, the transmission of meaning and materials to audiences chiefly performed by the program text. Therefore, the language of radio programs is very important. One of the subjects that the most networks are involved in, regarding to its importance, is family and women related subject. Regarding to the issue that women are half of the population of Iran and have an important role in family and society, too; so in this study, the structure of language in radio programs with the subject of family and women have been researched. To study this issue, we selected the family programs in the radio network. The aim of this study is determination of womenʹs representation model in Iran radio program of family group. In fact, the research is based on these questions: Do this groupʹs programs addressed to the womenʹs problems? And then, is a positive picture presented or not? Whereas van levon (1996) and Ghiasian (1286) research the quality of actantsʹ representation by sociological-meaning components, so to access to the aim of the study, we used van levon’s theoretical framework and its developing by Ghiasian. The methodology is critical discourse analysis. The findings demonstrate that the women’s presence is inconspicuous, or they totally omitted. On the other hand, when they posed, their identity was along side men. So, this active presence has given them a negative value.