درنگي در آثار و منابع مولوي پژوهي در جهان عرب

An Analysis of Lexical Oppositions and Antonymies in Sanaei’s Poetry

ادب كهن پارسي و به ويژه شعر عرفاني، مشتمل بر دو ويژگي انساني عشق به جمال و تامل در ژرفاي انسان و جهان است و اين دو ويژگي، توجه ادب پژوهان و مترجمان جهان را به آثار شاعران عارف از جمله جلال الدين مولوي معطوف كرده است. فوايد آشنايي پژوهشگران ايراني با آنچه در زبان ها و ملت هاي ديگر در زمينه ترجمه و پژوهش ادبيات فارسي مي گذرد، روشن است؛ چه اين آگاهي به ما امكان مي دهد كه زبان و فرهنگ خود را از منظر ديگران ببينيم و بر كمال و نقص آن واقف تر آييم. نوشتار حاضر، پژوهشي توصيفي با هدف شناسايي نسبتاً كامل آثار و تاليفات مولوي پژوهان در جهان عرب است كه به شيوه اي نظام مند به بررسي ترجمه ها، تاليف ها و پژوهش هاي منتشر شده در قالب كتاب و مقاله ـ با توجه به سير زماني و نوع آثار ـ مي پردازد تا نشان دهد كه اين كوشش‌ها از آغاز تاكنون چه مراحلي را پشت سر نهاده، به چه جنبه هايي از شخصيت و آثار مولوي بيشتر توجه كرده و با چه محدوديت هايي روبرو بوده است. نتايج پژوهش، بيانگر شيفتگي ديرين عربي زبانان به آثار مولانا به ويژه داستان هاي منظوم مثنوي و وسعت اهتمام آنان به اين كتاب است. سير كلي آثار مولوي پژوهان عرب نيز از فزوني ترجمه ها و پژوهش هاي آنان در دو دهه اخير حكايت مي كند.

The issue of opposition is one of the most important issues in structuralism which is rooted in mythological and cultural beliefs of human being. This issue which has a special position in linguistics can be used in literary researches, especially in the analysis of texts. In this study, lexical oppositions in the poetry of Hakim Sanaie, the great poet of fifth and sixth centuries (A.H) who is one of the pioneers of Persian literature regarding his innovations in sonnet, ode and ballad, are explored. The main question of this research is that how much he has used opposition and what are the reasons of using such elements in his poetry. The results show that lexical oppositions with semantic load of antonymy comprise large parts of his poetry. Looking at his poetry structurally, it can be said that such opposite words are like signs which are related to the totality of his works, that is, no matter at which dimension we look at his poetry, there are elements which propel his poetry toward dichotomy. Such signs explain objectively his character, his individual and collective unconscious, the conditions of society and his epoch, his concern with mystical issues, presence of pedagogical thoughts in his poetry and semantic and artistic features of poet’s language.