تعيين مقدار نيكل، سرب و كادميوم در ماهي شيربت رودخانه دز

Determining the concentrations of nickel, lead and cadmium in Barbus grypus of Dez River, Iran

سابقه و هدف: آلودگی اكوسيستم‌های آبی با فلزات سنگين، يك نگرانی عمده برای موجودات و سلامتی انسان است. آلاينده‌هايی مانند فلزات سنگين در طول زنجيره غذايی تجمع می‌يابند و در انتها به بدن انسان منتقل می‌شوند. در تحقيق حاضر غلظت 3 عنصر سرب، كادميوم و نيكل در آبشش و عضله ماهی شيربت رودخانه دز مورد بررسی قرار گرفت و در نهايت، با استاندارد‌های جهانی مقايسه شد. مواد و روش‌ها: 30 نمونه ماهی شيربت از حوضه مركزی رودخانه دز (شهرستان دزفول) توسط تور گوشگی صيد گرديد. سپس نمونه‌ها توسط اسيد نيتريك غليظ هضم گرديدند و سرب، كادميوم و نيكل آن‌ها توسط دستگاه كوره گرافيتی مورد سنجش قرار گرفت. يافته‌ها: نتايح نشان داد ميزان سرب، كادميوم و نيكل در آبشش به ترتيب 013/0 ± 281/0، 009/0 ± 156/0 و 07/0 ± 315/0 ميلی‌گرم در كيلوگرم بود و ميزان اين فلزها در بافت آبشش بيشتر ار عضله ماهی شيربت مشاهده شد. نتايج به دست آمده در آزمون t مقايسه شدند كه اختلاف معنی‌داری بين ميزان تجمع فلز سرب و كادميوم در عضله و آبشش وجود داشت. همچنين در رابطه با فلز نيكل نيز نتايج نشان داد كه تجمع اين فلز در بافت‌های عضله و آبشش، ارتباط خطی و معنی‌داری وجود دارد (05/0 > P). استنتاج: خوشبختانه غلظت عناصر خطرناك مورد بررسی در ماهی شيربت رودخانه دز كمتر از ميزان استاندارد سازمان بهداشت جهانی WHO (World Health Organization) بود.

Background and purpose: Heavy metal contamination of aquatic ecosystems is a major concern for animals and human health. Pollutants such as heavy metals accumulate the food chain and at the end, they transmit to the human body. In this research, the concentrations of nickel, lead and cadmium in Barbus grypus of Dez River, Iran, were determined and compared with international standards. Materials and methods: 30 Barbus grypus were caught from the central area of Dez River (city of Dezful). Then, the fishes were digested in concentrated nitric acid, and nickel, lead and cadmium concentrations were measured using graphite furnace device. Results: The concentrations of lead, cadmium and nickel in the gill tissues were 0.281 ± 0.013, 0.156 ± 0.009, and 0.315 ± 0.070 ppm, respectively. The concentrations of lead and cadmium were significantly higher in gill tissue compared to muscle (P < 0.05). Conclusion: The results indicate that the concentrations of nickel, lead and cadmium in Barbus grypus of Dez River were less than the World Health Organization standards.