تاثير اندازه و شكل پلات بر دقت و تعداد نمونه در مطالعه تراكم و تاج پوشش گياهي (مطالعه موردي: منطقه فريدن اصفهان)

Effects of Plot Size and Shape on Sample Size in Vegetation Cover Measurements (Rangeland of Fereidan in Isfahan province)

انتخاب اندازه و شكل مناسب پلات در كارآيي و صحت نمونه‌گيري بسيار موثر است و باعث كاهش واريانس و زمان نمونه‌گيري و افزايش دقت مي‌شود. هدف از انجام اين مطالعه، بررسي اندازه و شكل مناسب پلات براي ارزيابي پوشش گياهي در مراتع نيمه استپي با تيپ گياهيBromus tomentellus-Astragalus verus در استان اصفهان مي‌باشد كه در مجموع از تعداد 540 عدد پلات‌هايي با شكل‌هاي متفاوت (مربع، مستطيل و دايره) در دو اندازه يك و دو متر مربعي هر كدام در 3 تكرار در نمونه‌گيري از جوامع گياهي با الگوي پراكنش تصادفي و طي روش سيستماتيك- تصادفي استفاده شد. نتايج تجزيه واريانس داده‌هاي درصد پوشش تاجي در پلات‌هاي مختلف نشان داد كه بين شكل‌هاي مختلف پلات تفاوت معني‌داري ندارند، در حالي‌كه بين اندازه‌هاي مختلف پلات تفاوت معني‌داري وجود دارد و كفايت اندازه نمونه در پلات‌هاي بزرگتر با تعداد كمتري نسبت به بقيه پلات‌ها حاصل مي‌شود. بر اساس نتايج به‌ترتيب پلات‌هاي مستطيلي 2 متر مربعي و يك متر مربعي با ضريب تغييرات 42/19و 02/23 بيشترين دقت در تعيين اندازه نمونه براي اندازه‌گيري تراكم و تاج پوشش داشتند. بدين ترتيب به‌منظور برآورد برخي از ويژگي‌هاي گياهان در مراتع نيمه استپي منطقه مورد مطالعه با تيپ گياهي ياد شده و با الگوي پراكنش تصادفي، پلات مستطيل شكل با اندازه دو مترمربع پيشنهاد شد.

Applying appropriate sampling methods ensure the efficiency and accuracy of from inventory and monitoring results in rangelands. Vegetation type, spatial vegetation pattern and plant size affect selection of proper plot shape and size in vegetation measurements. It enhances the measurements accuracy and reduces observed variance among measured samples and save sampling time. This study aimed to determine proper plot size and shape for vegetation study in semi-steppe rangelands dominated by Bromus tomentellus- Astragalus verus in Isfahan province. Square, rectangular and circle plots with size of one and two square meters were compared in measuring vegetation cover in a dominated random vegetation pattern. A systematic random sampling method was used and variance analysis of measured attributes was conducted. According to the results, there were significant differences between various plot sizes (P < 0.01) but plot shapes didnʹt differ significantly. Evaluating variation coefficient of vegetation cover in plots with different size revealed that 2 m2 plot was more efficient and accurate than 1 m2 plot size. Rectangular plots in vegetation cover measurements produced data with lower coefficient of variant than other plot shapes. Overall, 2 m2 rectangular plots is suggested as an appropriate plot size and shapes in vegetation cover measurements of rangeland with similar vegetation patterns in semi-arid rangelands.