منشا انواع رسوبات چرت در تناوب با نهشته‌هاي منگنز در مجموعه افيوليتي نيريز، آباده طشك، استان فارس

Genesis of chert sediments associated with manganese deposits in Neyriz ophiolite from Abadeh Tashk area, Fars Province

مجموعه افيوليتي منطقه آباده طشك، متشكل از سنگ‌هاي اولترابازيك و به عنوان بخشي از افيوليت نيريز در 60 كيلومتري شرق شهر ارسنجان در استان فارس واقع شده است. در اين منطقه، آميزه رنگين افيوليتي در جنوب- جنوب غرب و شمال شرق توده‌هاي اولترابازيكي داراي گسترش فراواني بوده و ميزبان نهشته‌هاي معدني منگنزي هستند كه به صورت ذخاير كوچك مجزا به طور پيوسته‌اي همراه با چرت‌ها تشكيل شده‌اند. چرت‌ها در انواع رنگ‌هاي سفيد و سفيد متمايل به سبز، قرمز روشن تا قرمز تيره و قهوه‌اي با گسترش فراوان و اغلب به طور مستقيم بر روي سنگ‌هاي اولترابازيك سرپانتينيتي شده و عموماً در زير توده‌هاي آهك پلاژيك رخنمون دارند. كانسارهاي منگنز در سه سيماي متفاوت سين ژنتيك، دياژنتيك و اپي ژنتيك در چرت‌هاي ميزبان به رنگ‌هاي قرمز تا قهوه‌اي قابل تشخيص مي‌باشند. تركيبات اوليه منگنز در سيماي سين ژنتيك به صورت نواري با سيليس بي‌شكل و كوارتز در محيط رسوبي تشكيل شده‌اند. كاني‌هاي منگنز به صورت نهشته‌هاي عدسي شكل كه نشانگر سيماي دياژنتيك مي‍‌باشد در محل يال چين‍‌ها متمركز شده‌اند. تركيبات منگنز در نتيجه تحرك و رسوب‌گذاري مجدد با بافت شكافه پركن طي فرايندهاي سوپرژن در چرت‌هاي قرمز روشن ميزبان به صورت اپي ژنتيك تشكيل شده‌اند. چرت‌هاي سفيد و سفيد متمايل به سبز در فاصله‌اي دور از كانسارهاي منگنز قرار دارند. داده‌هاي پتروگرافي و نتايج كاني‌شناسي به روش XRD به همراه داده‌هاي شيميايي به روش شيمي‌تر و ICP-MS با تاكيد بر عناصر كمياب و نادر خاكي (REE) بر روي نمونه‌هاي چرت نشانگر تحول منظم پتروگرافي، كاني‌شناسي و ژيوشيميايي اين سنگ‌ها از چرت‌هايي با منشا خاكزاد به سمت آبزاد-گرمابي و سپس با منشا گرمابي است.

Ultrabasic rocks in Abadeh Tashk area, located at 60 km east of Arsanjan city are regarded as part of the Neyriz ophiolite in Fars Province. Separated small manganese ore deposits are continuously hosted by cherts in ophiolite colored mélange that is widespread in south-southwest and northeast of ultrabasic massifs. The cherts are in different colors: white and white green, light to dark red and brown that often overlay serpentinized ultrabasics and are covered by pelagic limestone. Manganese ore deposits occurred in three various types: syngenetic, diagenetic and epigenetic in association with red and brown cherts. Primary manganese compounds in syngenetic deposits are found as alternative bands with amorphous silica and quartz in red to brown cherts, indicating sedimentary environment. Manganese minerals occur in lens shape deposits, showing diagenetic type of mineralization which formed in fold hinges and hosted by brown cherts. Manganese compounds from epigenetic deposits were formed during remobilization and re-precipitation of manganese as open space fillings in light red cherts by supergene processes. White and white green cherts are located far from ore deposits. Petrographic studies and mineralogical data obtained by using XRD analytical techniques along with geochemical data of trace and rare earth elements (REE) from ICP-MS and wet chemistry analyses on the studied cherts show regular changes in petrographic, mineralogical and geochemical characteristics of these rocks by crossing white to red and then brown cherts of terrigenous, hydrogenous-hydrothermal and hydrothermal origins respectively.