تحليل زيبايي‌شناختي تصوير‌هاي هنري در قرآن (مطالعه موردي سوره فصّلت)

An aesthetic analysis of the artistic images in the Quran: a case study of Fosselat chapter

چكيده: قرآن كريم منشوري آسماني است كه سرشار از جلوه‌هايي زيبا، جذاب و پوياست؛ يكي از اين جلوه‌ها، صحنه‌ها و تصويرهاي هنري شگرف و نفيس آن است كه هر يك به روشني، پرده از جمال خالق همه زيبايي‌ها بر‌مي‌دارد. اين مصحف شريف با به كارگيري يك رشته الفاظ و تعابير ظاهراً ساده، گاه صحنه‌هايي باشكوه و تصاويري زيبا ارايه مي‌دهد كه مي‌تواند ضمن برانگيختن احساسات و عواطف آدمي، عقل و انديشه وي را نيز به تكاپو وا دارد؛ اين الفاظ و تعابير چنان زنده و تاثيرگذار است كه انسان به جاي آن‌كه خود را در مقام خواننده الفاظ بيابد؛ خود را بيننده تابلوها و صحنه‌هايي زنده و سرشار از حركت و پويايي مي‌يابد. آن‌چه سبب پيدايش اين تصاوير هنري در قرآن كريم شده است از يك سو كار‌رفت برخي فنون بلاغي از جمله: استعاره، كنايه تشخيص و تجسيم (مجسم سازي) است و از سويي ديگر حاصل تركيب عناصري همچون تقابل صحنه‌ها، محاوره و گفت‌و‌گو و غيره. اين پ‍ژوهش بر آن است تا ضمن بررسي مفهوم تصاوير هنري و مصادر آن، به تحليل زيبايي‌شناختي اين تصاوير در سوره فصّلت بپردازد.

Abstract: The holy Quran is a heavenly charter with thorough manifestations of beauty, attraction, and dynamism. Of these symptoms is its wonderful artistic scenes and images. Each of them clearly exposes and unveils creatorʹs magnificence and attractions. Through applying a range of apparently simple words and phrases, it creates wonderful scenes and attractive images stimulating feeling and sympathy and attracting humanʹs logic and thinking. This language is so live and impressive that the reader does not see himself as a reader, but he finds himself as the observer of the alive and active scenes. This phenomenon is due to the use of the rhetorical mechanisms such as metaphor, elusion, etc. from one hand and the combination of elements such as contrast between scenes, speech of artistic images and their origin on the other hand. This article tries to analyze them aesthetically in Foʹselat chapter.