تكوين گل‌آذين، گل و گرده در گل جعفري (Tajetes patula) (Asteraceae): ويژگي‌هاي ساختاري گل در ارتباط با گرده‌افشاني

The development of inflorescence, flower and pollen in Tajetes patula (Asteraceae): flower structural traits in plant-pollinator relationships

نمو گل سيستمي مناسب براي فهم تمايز سلولي و مكانيسم‌هاي ژنتيكي لازم براي اندام‌زايي است. گل جعفري (Tajetes patula) گونه‌اي زينتي و علفي است كه به تيره Asteraceae تعلق دارد. در اين مطالعه ساختار و نمو گل‌آذين، گل و گرده و ويژگي‌هاي آنها در ارتباط با گرده‌افشاني بررسي شد. گل‌آذين، كپه يا سرمانند است كه طي نمو ابتدا براكته‌هاي پاي گل‌آذين نمو يافته، سپس پريمورديوم?هاي گلچه‌ها به روش به سوي مركز بنيان‌گذاري مي‌شوند. در محل هر پريمورديوم گلچه، فرورفتگي‌اي ايجاد شده كه در پيرامون آن ابتدا جام گل بنيان‌گذاري ‌و سپس بخش‌هاي زايشي به روش به سوي مركز ايجاد مي‌شوند. نظم تشكيل گلچه‌ها، به صورت يك رديف گلچه‌هاي شعاعي (زبانه‌اي) با گل‌هاي ماده و عقيم و تعداد زيادي (60-70) گلچه‌ ديسكي (لوله‌اي) با گل‌هاي نرماده و زاياست. هر دو گلچه‌ داراي كاسبرگ‌هاي براكته‌مانند، تخمدان زيرين، خامه‌ منفرد و كلاله دو شاخه است. سطح كلاله داراي سلول‌هاي پاپيل‌مانند است. پرچم‌ها متصل‌بساك و لايه‌ مغذي (تاپي) ابتدا ترشحي و سرانجام آميبي مي‌شود. لايه مكانيكي فيبري و شكافتگي بساك برون‌گشا و طولي است. تقسيم سلول‌هاي مادر گرده از نوع هم‌زمان و دانه‌هاي گرده حاصل ضمن تمايز به رنگ زرد، كروي-نيمه كشيده، سه شكاف-منفذي، خاردار با سوراخ‌هاي ريز در قاعده خارها هستند. ميوه حاصل فندقه‌ سياه رنگ و كشيده است. ويژگي‌هايي مانند گل‌آذين كپه، رنگ گل‌آذين، بشره ترشحي كرك‌مانند در بخش دروني گلبرگ‌هاي هر دو نوع گلچه، رنگ دانه گرده و تزيينات آن، رشد و دو شاخه‌اي شدن كلاله و پاپيل‌هاي سطح آن، سبب جذب حشرات (گرده‌افشان) به سمت اين گل‌آذين و تسهيل گرده‌افشاني توسط آنها مي‌شود.

Flower development is a mystery and provides a useful means for understanding cell differentiation and genetic mechanisms needed for organogenesis. Tajetes patula is an annual herbaceous ornamental species belonging to the family Asteraceae. In this study, the structure and development of inflorescence, flower and pollen grains and their characteristics related to pollination were assayed. The inflorescence was capitulum in which involucral bracts primordia were subtend inflorescence meristem and then floret primordial was initiated centripetally on flatten generative meristem. A dimple appeared on the top of floret primordium, and a corolla was produced first. Inside the developing corolla 5 staminata primordial and two-lobed pistillata primordium arise. Five staminata primordia surrounded the pistillata primordium. Gynomonoecious inflorescenc consisted of high number of fertile bisexual tubular florets and sterile female ray florets. Both florets consisted of small bract like sepals, inferior ovary, bifid stigmas containing numerous papillate cells and single styles which were of the closed type with a filled stylar canal. The anthers were synatherous; tapetal layer was of secretory type firstly but finally its cells enter the anther locule and was converted to amoeboideus type. The endothecium was fibrous and anther dehiscence was longitudinal and extrose. Cytokinesis was simultaneous and mature pollen grains were yellowish, 31 um in diameter, triapertures (tricolporate) and echinate with small pores in base. Fruit was elongated and black achen. Traits such as the formation of capitulum inflorescence, its color, secretory (papillate) epidermis on the adaxial surface of petals, color and sculpture (echinate) of pollen grains, grown and bifid stigmata attract insects as pollinators and improves pollination.