تعيين سن، منشا و جايگاه تكتونيكي توده‌هاي نفوذي جنوب سبزوار

Dating of age, genesis and tectonic setting of intrusive bodies in south of Sabzevar

در پژوهش حاضر، تكامل ژيوشيميايي و سن توده‌هاي نفوذي بخش مركزي كمان ماگمايي شمال‌شرقي ايران در جنوب سبزوار (استان خراسان رضوي) بررسي شده است. شواهد ژيوشيمايي بيانگر ماگماتيسم مرتبط با قوس‌هاي آتشفشاني و پهنه فرورانش در اين منطقه است. تركيب توده‌ها از گرانيت تا ديوريت و گابرو تغيير مي‌كند. بر اساس كاني‌شناسي و مقادير بالاي حساسيت مغناطيسي (بيشتر از 5-10×400) توده‌هاي گرانيتوييدي به عنوان گرانيتوييدهاي سري مگنتيت و نوع I طبقه‌بندي مي‌شود. از نظر شيميايي از نوع متاآلومينوس تا پرآلومينوس و غني‌شدگي از عناصر با شدت ميدان پايين (LILE) مانند: K، Rb و Th و تهي‌شدگي از عناصر با شدت ميدان با? (HFSE) نظير: Nb، P و Ti نشان مي‌دهد و به سري توله‌ايتي تعلق دارد. مقدار اندك (La/Yb)N، مقدار پايين نسبت Sr/Y و ناهنجاري منفي Eu همگي معرف ماگماتيسم نوع جزاير قوسي كلاسيك است. رفتار عناصر كمياب توده‌هاي اسيدي و حد واسط الگوي تقريباً مسطح (97/0 تا 57/2(La/SmPm= است و خارج از محدوده پايداري گارنت را نشان مي‌دهد و بنابراين، سنگ منشا آن از نوع اكلوژيتي يا گارنت آمفيبوليتي نيست. ژيوشيمي عناصر فرعي و كمياب بيانگر خاستگاه ماگما در فشار نسبتاٌ كم (عمق كم) است. بررسي‌هاي سن‌سنجي با روش اورانيوم-سرب در زيركن بر روي توده گرانيت-گرانوديوريتي بيانگر سن 97 تا 100 ميليون سال (كرتاسه مياني) است. نسبت ايزوتوپ اوليه 87Sr/86Sr و مقدار ?Nd به ترتيب 7049/0 و 5/4+ است.

In this study, we investigate the geochemical evolution and the age of intrusive rocks from central part of the magmatic arc of the northeastern Iran in the south of Sabzevar (Khorasan Razavi province). The geochemical evidences point to magmatism related to volcanic arc and subduction zone. The intrusive rocks vary in composition from granite to diorite and gabbro. Based on mineralogy and the high values of magnetic susceptibility [( > 400) × 10-5 SI], the intrusive rocks are classified as magnetite-series of oxidized I-type granitoid. Chemically, they are meta to per-aluminous, enriched in LILE (K, Th and Rb) and depleted in HFSE (Nb, P and Ti) and belong to tholeiitic series. Low (La/Yb)N, low Sr/Y ratios and the negative anomaly of Eu indicate a classic island arc type magmatism. Trace elements behavior in acidic and intermediate intrusive rocks show nearly flat pattern (La/SmPm =0.97-2.57) and lie outside the garnet stability field. Thus, the source rocks should not be eclogite or garnet amphibolite. The geochemical signature of rare and trace elements suggests derivation from melting under relatively low pressure condition (shallow depth). The results of U-Pb zircon dating of the studied are 97-100 Ma (mid-Cretaceous time). The initial 87Sr/86Sr ratios and the initial ?Nd are 0.7049 and +4.54, respectively.