نگاهي به رويكردهاي نقد فيلم از منظر جامعه شناسي هنر

Evaluating Film Critique Approaches focusing on the Concept of Culture

تلاش اين نوشتار تاملي انتقادي در رويكردهاي مسلط نقد فيلم از منظر جامعه شناسي هنر است، يعني از منظر حوزه اي مطالعاتي كه تعامل ديالكتيكي و پيچيده آفرينش هنري با تاريخ، ايديولوژي، گفتمان، اقتصاد سياسي و كلاً با سازوكارهاي ماديِ تمدن را در كانون توجه قرار مي دهد. از ميان رويكردهاي رايج در نقد فيلم، سه رويكرد فرماليسم، رياليسم/نيوراليسم و نشانه شناسي/ساختارگرايي انتخاب و بررسي شده اند. استدلال اصلي مقاله اين است كه اين رويكردها، به رغم تفاوت بنيادي در نظريه روش ، فيلم را به مثابه موجودي بركنده از بستر جامعه و تاريخ در نظر مي گيرند و پيوند ارگانيك آن با نهادهاي اجتماعي، مناسبات تاريخي، عرف عام و فرهنگ را از نظر دور مي دارند. بر مبناي اين استدلال، مطالعات فيلم امروزه نيازمند رويكردي است كه درست مثل خود اثر سينمايي مونتاژي از تكنيك ها و راهبردهاي گوناگون باشد تا بتواند زمينه را براي رشد و ارتقاي گونه اي تحليل نظري/روش شناختيِ برد متوسط فراهم كند كه در عين توجه به زبان و متن و آپاراتوس سينما، فيلم را در بستر اجتماعي/تاريخي مربوطه اش بررسي كند.

This study attempts to evaluate film critique approaches from the viewpoint of the extent to which they focus on culture and on the cultural context of the creation of artwork. Four main film critique approaches are discussed: formalism, realism and neo-realism, author theory, and structuralism/semiology. Our main argument is that these approaches, in spite of their differences in theoretical and methodological aspects, usually perceive artwork as a unique entity and overlook its organic connection with ideology, discourse, common sense, subculture and history. In other words, we need an approach in film criticism which, just like the artwork itself, should be a montage of different techniques and strategies to be able to develop new theoretical and methodological instruments. This approach study not only cinematic language and technicality but also the social and historical context of cinema.