عنوان، ماهيت و اطراف قرارداد حمل جايگزين ساده

Title, Nature and Parties of the Simple Surrogacy contract

حمل جايگزين ساده به عنوان يك روش كمك باروري مدتي است در كشور، مورد استفاده قرار مي‌گيرد و مراكز درمان ناباروري، چندي است، هر يك به صلاحديد خود به نحوي اين فرايند را هدايت واجرا مي‌كنند. قانون نيز به روال هميشگي خود در برابر توسعه شتاب آلود پزشكي، كم تحرك و كند مي‌نمايد؛ ناگزير قرارداد بايد خلا موجود را پركند. بنابراين با التفات به پيچيدگي و نوظهور بودن مساله حمل جايگزين، لازم است ابهامات پيرامون «عنوان»، «ماهيت» و «اطراف» اين قرارداد مرتفع شود؛ رسالتي كه نوشتار حاضر در صدد انجام آن است. اجمالاً بايد گفت عنوان «حمل جايگزين» بهترين انتخاب براي تسميه اين قرارداد است كه هم متضمن ملاحظات اخلاقي بوده و حافظ كرامت انساني حامل است و هم به خوبي معرّف فرايندي است كه به موجب عقد اجرا مي‌شود. همچنين با توسل به موارد 10 و 219 قانون مدني و نظر به عدم مخالفت با اخلاق حسنه و نظم عمومي، قرارداد حمل جايگزين را مي‌توان در رسته عقود نامعين تعريف و تابع قواعد عمومي قراردادها دانست و بدين وسيله از عواقب گنجاندن آن در قالب عقود معين و احكام و آثار آن، رهايي جست. رايگان دانستن عقد نيز از دشواري‌هاي اخلاقي تحليل رابطه قراردادي مي‌كاهد و اين در حالي است كه مي‌توان با تشريط پاداش به صورت شرط فرعي ضمن عقد، حقوق مالي حامل را نيز تامين نمود. علاوه بر آن با مطالعه اين نوشتار مي‌توان دريافت كه قرارداد حمل جايگزين بيش از دو طرف دارد صرف‌نظر از صاحبان نطفه و حامل، از جايگاه شوهر حامل در انعقاد عقد - به جهت تحميل برخي محدوديت‌ها و ممنوعيت‌ها بر وي- نبايد مغفول ماند.

“Contract is its parties’ law”: it is a famous legal maxim. This perch is moreover eminent when there is no law in the related field. “Surrogacy” is one of these fields. This article intends to get a quite comprehensive image of simple surrogacy contract’s parties’ mutual commitments considering surrogacy’s specifications, particularities of Iranian society and foreign model contracts. In this article, the model surrogacy contract of “Royan institute” has been studied to make the issues on topic clearer. At the end, the reader will understand the key role of “ethics” in defining mutual commitments and rights of a simple surrogacy contract.