ساخت و كاركرد شهر مرزي انطاكيه در مناسبات ايران و روم در دوره ساساني

The Structure and Function of the Border Town of Antioch in the Relations between Rome and Persia in the Sassanid Era

انطاكيه از جمله شهرهايي است كه به واسطه موقعيت ژيوپليتيكي اش(جغرافياي سياسي) از زمان تاسيس آن در دوره سلوكيان تا اواخر دوره ساساني همواره عرصه رويارويي و تنش ميان قدرت‌هاي بزرگ عصر باستان بوده است. تعليل و تبيين ساخت و كاركرد شهر انطاكيه و ابعاد حايز اهمّيت اين شهر در عصر باستان، روشنگر تاريخ بخشي از مناسبات ايران و روم و كشمكش‌هاي مرزي آنها و تاثيري كه احتمالاً اين رويارويي‌ها بر تحولات داخلي دو قدرت رقيب بر جاي گذاشته، مي‌باشد. بنابراين مقاله حاضر با توجه به اهميت مسيله، بر آن است كه با استفاده از روش توصيفي – تحليلي، ساخت و كاركرد شهر انطاكيه در دوران ساساني، روم را مورد واكاوي قرار دهد. يافته هاي اين تحقيق نشان مي‌دهد كه ساخت و پلان شهر انطاكيه شطرنجي بوده و اهميت سياسي- نظامي، اقتصادي- تجاري و مذهبي آن، برخاسته از موقعيت ژيوپليتيكي(جغرافياي سياسي) ( آن بوده است. روميان از اين شهر به عنوان مقر فرماندهي و محلي براي بازسازي نيروها استفاده مي‌كردند. اين شهر در مسير راه تجاري ابريشم قرار داشت و موقعيت تجاري و اقتصادي آن براي ساسانيان و روميان از اهميت زيادي برخوردار بود. علاوه بر اين، اين شهر به عنوان يكي از شهرهاي مهم مسيحي نقش موثري در انتقال اين آيين در شرق داشت. ساسانيان نيز با دست يابي به اين شهر به استراتژي موسس ساسانيان (دست يابي به سرزمين‌هاي هخامنشيان) نزديك مي‌شدند؛ چنان كه پس از تصرف آن به عنوان بخشي از قلمرو خود، درصدد ايجاد آتشكده در اين شهر مرزي بودند. از لحاظ اقتصادي و تجاري تصرف اين شهر براي دو قدرت عصر باستان، جدا از سود حاصل از واقع شدن آن در سر راه مبادلات بازرگاني، به منزله دست يابي به غنايم هنگفت و نيروهاي مولد اين شهر نيز بود.

Due to its geopolitical position, the city of Antioch had always been the scene of confrontation and tension between the great powers of the ancient era since its establishment in the Seleucid era until the late Sassanid era. The findings of this research indicate that the structure of Antioch was checkered in pattern and it derived its political, economic, commercial, religious and military significance from its geopolitical position. Romans used this city as their headquarters and recruiting post for their forces. Antioch was located along the Silk Road and was thus considerably important for the Sassanid and the Romans. Furthermore, as one of the important Christian cities, Antioch played a major role in the propagation of Christianity in the East. By conquering this city, the Sassanid drew nearer to strategies of its founder (securing the Achaemenid territories). Thus, they attempted to create fire temples after conquering the border town of Antioch as part of their territories. Apart from enjoying the advantages of being located on the Silk Road, the conquering of Antioch was also advantageous to the two ancient powers in terms of economy and commerce having immense spoils and productive forces. Analyzing the structure and function of the ancient city of Antioch and its important aspects sheds light over a part of the history of relations between Persia and Rome and their border conflicts and the potential impact of these confrontations on the domestic development of these rival powers. Therefore, given its great significance, the present paper attempts to investigate the structure and function of Antioch in the Sassanid and Roman era employing a descriptive survey method of analysis.