بررسي ميزان انطباق كتاب علوم تجربي سال دوم دبستان با مولفه‌هاي خلاقيت و سطوح بالاي حيطه شناختي بلوم

An Investigation on the Conformity Degree of the Second Grade of Elementary School’s Science and Experimental Book with Creativity Components and High Levels of Bloom’s Cognitive Domain

زمينه: خلاقيت، ويژگي مطلوب انساني است كه مدرسه‌ها بايد براي آموزش و يا پرورش آن جديت نشان دهند. آموزش خلاقيت و يا تربيت تفكر خلاق، يكي از هدف‌هاي اساسي و شناخته شده و جز جدايي ناپذير تعليم و تربيت امروزه و به ويژه كتب درسي است. بنابر اين، اين پژوهش به بررسي ميزان انطباق كتاب علوم تجربي سال دوم دبستان با مولفه‌هاي خلاقيت بر اساس ديدگاه گيلفورد و بيكاردز و همچنين تحليل محتوا، فعاليت‌ها و آزمايش‌هاي درس بر اساس حيطه شناختي بلوم پرداخته است. هدف: اين پژوهش به منظور بررسي ميزان انطباق كتاب علوم تجربي دوم دبستان با مولفه‌هاي خلاقيت بر اساس ديدگاه گيلفورد و بيكاردز و همچنين تحليل محتوا، فعاليت و آزمايش‌ها بر اساس حيطه شناختي بلوم انجام شد. روش پژوهش: در اين تحقيق، از روش «تحليل محتوا» به شكل تجزيه و تحليل كمّي استفاده شده است. پس از مشخص كردن مولفه‌هاي مورد نظر، از ديدگاه گيلفورد و بيكاردز به عنوان ملاك‌هاي تحليل، با استفاده از تكنيك ويليام رومي، به تحليل محتوايِ متن و تصاوير كتاب اقدام شد. همچنين، محتوا، فعاليت و آزمايش‌هاي كتاب، با توجه به سطوح حيطه شناختي بلوم مورد تحليل قرار گرفت. جامعه آماري پژوهش، شامل كتاب‌هاي علوم دوره دبستان بود. يافته‌ها: نتايج پژوهش نشان مي‌دهد حدود 10% درصد از محتوا، فعاليت و آزمايش‌ها در سطوح بالاي حيطه شناختي بلوم (تحليل، تركيب و ارزشيابي) قرار دارند. همچنين، ضريب درگيري محتوا با مولفه‌هاي خلاقيت 23% درصد و ضريب درگيري تصاوير با مولفه‌هاي خلاقيت 31% درصد به دست آمد. نتيجه‌گيري: اين پژوهش نشان داد كه تعداد فعاليت و آزمايش‌هاي كتاب علوم تجربي دوم دبستان در سطوح بالاي حيطه شناختي بلوم (تحليل، تركيب و ارزشيابي) بسيار اندك است. همچنين، كتاب مورد بررسي، از لحاظ توجه به مولفه‌هاي خلاقيت، به خصوص در بخش محتواي درس و تصاوير، نياز به بازنگري و اصلاحات اساسي دارد.

Background: Creativity is an ideal characteristic of humans that school chiefs need to be stricter in its teaching or educating. Teaching creativity or in other words nurturing creative minds is known to be one of the most fundamental goals and an integral element of the education system in today’s world. Objective: This research was conducted in order to find out the conformity degree of the second grade of elementary school’s science and experimental book with creativity components based on Guilford and Bicards’ view and also analysis of the contents, activities, and the experiments and high levels of Bloom’s Cognitive domain. Method: This research used " quantitative content analysis". After specifying the desired components, Bickards and Guilford views were applied as the research framework and William Romey’s technique to analyze the content and the pictures of the book was also employed. Besides the content, activities and experiments of the book were analyzed according to Bloom’s cognitive domain levels. Statistical population of this research includes science and experimental books of elementary course. Findings: The results of the research indicated that 10% of the content, activities and experiments are within the Bloom’s cognitive high levels. Also inclusion coefficient of the content with creativity components was 23% and of the pictures was 31%. Conclusion: This research indicated that the number of activities and experiments of the book were very few within Bloom’s cognitive high levels. Also, the investigated book needs revision and fundamental editions in terms of the creativity components, especially when it comes to the content of units and the pictures.