بررسي امكان كاهش مصرف كود شيميايي نيتروژنه با استفاده از كود زيستي نيتروكسين در توليد گياه دارويي انيسون (.Pimpinella anisum L)

Evaluation of the Possibility of Reducing Nitrogen Fertilizer Application Using Nitroxin Biofertilizer in the Production of Anise (Pimpinella anisum L.) Medicinal Plant

انيسون از گياهان دارويي بسيار مهم و معطر است كه به واسطه داشتن اسانس فراوان در دانه مورد توجه است. مصرف كودهاي بيولوژيك در يك نظام كشاورزي پايدار، موجب پايداري عملكرد در توليد گياهان دارويي مي شود. از اين رو، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه بوعلي سينا همدان اجرا شد. تلقيح بذر با كود زيستي نيتروكسين در دو سطح (تلقيح و عدم تلقيح بذر) و سطوح كود شيميايي نيتروژن در چهار سطح (صفر، 50، 75 و 100 درصد توصيه شده بر اساس آزمون خاك) تيمارهاي آزمايشي بودند. با افزايش مصرف نيتروژن از صفر تا 100 درصد توصيه شده، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعي در بوته، تعداد چترك در چتر، تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه به طور معني داري افزايش يافت. همچنين، در مقايسه با تيمار عدم تلقيح، تلقيح با كود زيستي نيتروژنه تعداد شاخه فرعي در بوته، تعداد چترك در چتر و وزن هزار دانه را به ترتيب 16، 5/15 و 11 درصد افزايش داد. در بررسي ميانگين اثر متقابل كودهاي زيستي و شيميايي نيتروژنه مشخص گرديد كه تيمار تلقيح با كود زيستي و مصرف 50 درصد از كود شيميايي نيتروژنه، بيشترين عملكرد دانه (31/83 گرم در متر مربع) را توليد كرد. به عبارت ديگر، تيمار مذكور ضمن توليد محصول رضايت بخش، به طور قابل توجهي مصرف كود نيتروژن را نيز كاهش داد كه اين امر مي تواند گامي به سوي توليد سالم و كشاورزي پايدار باشد.Anise is one of the most important medicinal and aromatic plants due to its essential oils especially in its seeds. Application of biofertilizers in a sustainable agriculture system improves sustainability of yield especially in medicinal plants production. Hence, a factorial experiment based on randomized complete block design (RCBD) with three replications at the Research Farm of Bu-Ali Sina University in Hamedan was done. Experimental treatments were seed inoculation with Nitroxin biofertilizer at two levels (seed inoculation and non inoculation) and nitrogen (N) chemical fertilizer at four levels (0, 50, 75 and 100% of recommended N based on soil analysis). With increasing N consumption from 0 to 100% of the recommended, significantly increased plant height, number of branches per plant, number of umbellate per umbel, number of seed per umbel, 1000- seed weight, biological yield and seed yield. Also, in comparison with non inoculation treatment, inoculation treatment increased number of branches per plant, number of umbellate per umbel and 1000- seed weight up to 16, 15.5 and 11 percent, respectively. Mean comparisons for interaction of N fertilizer × biofertilizer indicated that the treatment of seed inoculation with consumption of 50% recommended N, produced the highest seed yield. On the other hand, this treatment in addition to produce satisfactory yield, considerably decreased nitrogen fertilizer consumption which could be a step toward healthy production and sustainable agriculture.