كليدواژه :
استعاره ي جهتي , استعاره , نهج البلاغه , رويكرد سنتي و نوين استعاره
چكيده فارسي :
يكي از مهم ترين پديده هاي مورد بررسي در رويكرد هاي نوين زبان شناسي، صنعت استعـاره است كه بر پـايـه ي ديدگاه هاي تازه، نه تنها ابزاري زيبايي شناسي بلكه به عنوان ابزاري فرا زباني كه نظام مفهومي انسان را شكل و به انديشه، رفتار و زبان او جهت مي دهد، شناخته مي شود. بر اين اساس، استعاره بخش گسترده اي از ارتباط هاي گفتاري ما را تشكيل مي دهد به گونه اي كه نمود آن را در زندگي روزمره و تجارب خويش مي توانيم ببينيم. استعاره هاي جهتي با بخشيدن جهت هاي مكاني به مفاهيم، ميان آن ها پيوند ايجاد مي كنند؛ اين جهت هاي مكاني از يك سو ريشه در تجربيات ما دارند و از ديگر سو، به نظام مفهومي ما، هارموني و زيبايي مي بخشند. با بررسي استعاره هاي جهتي بالا و پايين، درون و بيرون، مركزي و حاشيه اي، روشن مي شود كه نقش انديشه ي انسان در ترسيم يك نوع فضاي هندسي در اين گونه استعاره ها، پُر رنگ است.
زبان به كار رفته در متون ديني به علت سر و كار داشتن زياد با مفاهيم انتزاعي، حوزه ي مناسبي را براي بــررسي گونه هاي استعاره فراهم مي كند؛ اگرچه زبان، جامعه و دوره اي كه نهج البلاغه در آن آفريده شده و تا چند سده پس از آن، بيشتر مجال ظهور تشبيه بوده است تا استعاره. در جستار پيش رو پس از تعريف استعاره و بر شمردن مهم ترين تفاوت هاي دو نگاه سنتي و نوين به اين آرايه، به بررسي بعد جهتيِ برخي از استعاره هاي شناختي نهج البلاغه پرداخته شده است. در استعاره هاي نهج البلاغه معمولاً جهت هاي مركز، درون و بالا نسبت به جهت هاي حاشيه اي، بيرون و پايين، انديشه يا ارزش برتري را آينگي مي كنند. اين نوع نگاه به استعاره هاي نهج البلاغه ما را در شناخت بهتر هدف گوينده و ايده ي فكري او، نوع مخاطب، موقعيت ايراد سخن و سازگاري يا نا سازگاري موسيقايي عبارت استعاري با مدلول آن و... ياري مي رساند.
چكيده لاتين :
Metaphor is a very important area of study in modern approaches to linguistics. According to new theories, metaphor is not just a feature of poetic discourse, but a metalinguistic tool shaping and structuring the man’s conceptual system and guiding his mind, behavior and language. Conceptual metaphors are a prominent feature of out day-to-day communication. Directional metaphors link concepts through cross-domain mapping. Such directions are not arbitrary, but are rooted in our physical experiences and harmonize our conceptual system. In this study, the examination of directional metaphors of “up”, “down”, “in”, “out”, “center”, “margin” will make it clear that our cognition may conceptualize the mentioned concepts in new ways. Concerned with abstract concepts, the language of religion is a good area of study for examining the metaphors and creating more concrete concepts (source domains) for a better understanding of these religious texts. Reviewing the important differences between the traditional and modern approaches to translation, the present study examines the directional metaphors in Nahj-Al-balagha. It seems that the “center”, “up”, and “in” metaphors in Nahj-Al-balagha are more valuable than their opposite directions. Taking a directional approach to Nahj-Al-balagha will lead to a better understanding of Imam Ali’s metaphorical statements.
