بررسي عوامل موثر بر شتاب روايت در رمان شازده‌احتجاب

A Study of the Factors Affecting on Narrative Tempo in Shāzde Ehtejāb

ژرار ژنت را مي توان بزرگ ترين نظريه پرداز در زمينه بررسي «زمان در روايت» دانست. ژنت براي سنجش شتاب روايت، شمار صفحات رمان را بر زمان تقويمي بازنمايي‌شده در متن تقسيم مي‌كند و نتيجه را معيار بررسي قرار مي دهد. زمان در شازده‌احتجاب گلشيري پيشروي بسيار كندي دارد، اما در ذهن شازده‌ و ديگر شخصيت هاي آن، با شتابي وصف ناپذير در حال پيشروي و پسروي است. در لايه بيروني رمان كه زمان تقويمي بازتاب بيشتري دارد، مي توان پيشروي كندي در زمان داستان احساس كرد كه با الگوي ژنت همخواني دارد. در بررسي شتاب روايت در اين رمان، چه همه زندگي شازده‌ را خط اصلي روايت بدانيم و چه شب پاياني زندگي او را خط اصلي و ديگر بخش هاي رمان را گذشته نگري بشماريم، عوامل كاهنده و افزاينده شتاب روايت يكسان است؛ اما با هريك از اين دو رويكرد، اندازه تاثيرگذاري اين عوامل دگرگون مي شود. شتاب روايت در رويكرد نخست، بسيار تند و در دوم، بسيار كند است.

To measure the narrative tempo, Gerard Genette, the outstanding theoretician who focused on the role of Time in narratives, divided the number of the pages in a novel by the chronological time represented in the text. In Sh?zde Ehtej?b of Hooshang Golshiri, movement of time is very slow chronologically but so fast in the minds of the characters. In the outer levels, where the chronological time is more at work, the movement slows down which is in accord with Genette’s suggested patterns. Whether we take the whole life, or just the last night of prince’s living as the narrative focal point, there will be no change in the existence of the factors that accelerate or decelerate time, but the narrative tempo will change, and in fact it will increase in the former and decrease in the latter.