واكنش سرعت فتوسنتز، پايداري غشا و فعاليت آنزيمهاي آنتي اكسيدانت به تنش خشكي و كود ازته در دو رقم جو (Hordeum vulgare) تحت شرايط كنترل شده

Responses of Photosynthesis, Cell Membrane Stability and Antioxidative Enzymes to Drought Stress and Nitrogen Fertilizer in Two Barley (Hordeum vulgare) Cultivars under Controlled Condition

به منظور بررسي تاثير سطوح مختلف كود ازته و تنش خشكي بر سرعت فتوسنتز و برخي صفات فيزيولوژيكي دو رقم جو پاييزه آزمايشي گلداني در سال زراعي 88-1387 به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل تيمار آبياري پس از گلدهي در دو سطح شاهد (3- بار) و تنش خشكي ( 13- بار)، كود ازته در سه سطح شاهد (بدون مصرف كود ازته) و سطوح اول و دوم به ترتيب 27 و 54 ميلي گرم ازت خالص به ازا هر كيلوگرم خاك و دو رقم جو آبيدر (ديم و مقاوم به خشكي) و CB-74-2 (آبي و حساس به خشكي) بود. نتايج آزمايش نشان داد تنش خشكي، سرعت فتوسنتز، محتواي نسبي آب برگ (RWC) و پايداري غشا در برابر تنش خشكي و گرمايي را كاهش و فعاليت آنزيمهاي كاتالاز و پراكسيداز را افزايش داد. مصرف كود ازته نيز بر سرعت فتوسنتز، ميزان SPAD، RWC و پايداري غشا در برابر تنش خشكي اثر مثبت نشان داد. در شرايط آبياري رقم CB-74-2 از لحاظ صفات مطلوب براي كشت آبي از جمله سرعت فتوسنتز، RWC و فعاليتهاي آنزيمي نسبت به رقم آبيدر برتري نشان داد، در حاليكه تحت تنش خشكي رقم آبيدر كاهش آرامتر در فتوسنتز، RWC و پايداري غشا سلولي در برابر تنش گرمايي و افزايش شديدتر فعاليت آنزيم پراكسيداز را در مقايسه با آبياري مطلوب نشان داد. در هر دو شرايط آبياري و تنش خشكي رابطه مثبت و معني داري بين وزن دانه در بوته و ميزان SPAD مشاهده شد.

In order to investigate the effects of drought stress and nitrogen fertilizer on photosynthesis rate and some physiological characteristics in two barley cultivars, A pot experiment was conducted using a randomized complete block design as a factorial experiment with three factors including water stress, nitrogen fertilizer and barley cultivars in three replications. Irrigation treatments conducted after anthesis at two levels of control (-3 bar) and drought stress (-13 bar). nitrogen fertilizer applied in control (non fertilizer application), first level (27 mg N/Kg-1 soil) and second level (54 mg N Kg-1 soil) in two barley cultivars differing in drought resistance (drought resistance Abidar and drought susceptible CB-74-2). The results showed that drought treatment decreased photosynthesis rate, Relative Water Content (RWC) and cell membrane stability under drought and heat stress, while drought treatment increased catalase and peroxidase activity. Nitrogen treatment showed positive effects on photosynthesis rate, SPAD, RWC and cell membrane stability under heat stress. Under irrigation treatment CB-74-2 showed the better performance in photosynthesis rate, RWC and enzymatic activity comprising to Abidar cultivar, while under drought stress condition the decreasing of photosynthesis, RWC and cell membrane stability under heat stress were slower in Abidar cultivar. This cultivar showed higher peroxidase activity under drought stress in contrast to irrigation treatment. Under both control and water stress condition, a positive and significantly correlation found between grain yield and SPAD.