تاثير كاربرد زيوليت طبيعي بر تحمل به تنش كم آبياري در ذرت دانه‌اي

The Effect of Natural Zeolite Usage on Deficit Irrigation Stress Tolerance in Maize (Zea mays)

اين مطالعه به منظور تعيين تاثير مصرف زيوليت طبيعي كلينوپتيلوليت بر تحمل به تنش كم‌آبياري در ذرت سينگل كراس 704 اجرا شد. آزمايش در چهار سطح آبياري، آبياري پس از 70 (آبياري نرمال)، 95 (تنش ملايم)، 120 (تنش شديد) و 145 (تنش بسيار شديد) ميلي‌متر تبخير تجمعي از سطح تشت تبخير كلاش A و زيوليت در سه سطح شاهد (عدم مصرف) و مصرف شش و 12 تن در هكتار، در سه تكرار به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در مزرعه موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج در سال‌ زراعي 1391 اجرا شد. تاثير آبياري بر تعداد روز تا ظهور ابريشم، فاصله بين گرده‌افشاني تا ظهور ابريشم، ارتفاع بلال از سطح زمين، طول بلال و عملكرد دانه در سطح احتمال يك درصد و بر تعداد روز تا گرده‌افشاني، ارتفاع بوته، قطر بلال، تعداد بلال و وزن هزار دانه در سطح احتمال پنج درصد معني‌دار بود. همچنين، مصرف زيوليت بر وزن هزار دانه در سطح احتمال يك درصد و بر فاصله بين گرده‌افشاني تا ظهور ابريشم، طول بلال و عملكرد دانه در سطح احتمال پنج درصد معني‌دار بود. بيشترين عملكرد دانه با ميانگين 7352 و 1/6134 كيلوگرم در هكتار به ترتيب از آبياري نرمال و مصرف 12 تن در هكتار زيوليت حاصل شد. بر اساس نتايج حاصل از اين آزمايش در شرايط فراهمي آب آبياري، براي حصول حداكثر عملكرد دانه در ذرت سينگل كراس 704 آبياري پس از 70 ميلي‌متر، تبخير از سطح تشت تبخير صورت گيرد، در اين شرايط مصرف زيوليت طبيعي ضرورتي ندارد ولي در شرايط كمبود آب در منطقه، آبياري پس از 95 ميلي‌متر تبخير از سطح تشت تبخير به همراه مصرف 12 تن در هكتار زيوليت درجهت حفظ رطوبت اطراف محيط ريشه و صرفه‌جويي در مصرف آب به ميزان 97/12 درصد توصيه مي‌شود. اعمال كم‌آبياري بيشتر از اين مقدار باعث كاهش معني‌دار عملكرد دانه خواهد شد.

This study was conducted to determine the effect of Cliniptilolite natural Zeolite on deficit irrigation stress tolerance on maize cultivar KSC704. The experiment was laid out as a factorial design based on randomized complete block with three replications at Seed and Plant Improvement Institute, Karaj in 2012. Four Irrigation levels, including Irrigation after 70, 95, 120 and 145 mm cumulative evaporation from evaporation pan class A and three zeolite levels including control, 6 and 12 ton /ha were considered as the factors. The effect of irrigation was significant (p < 0.01) for days to silking, ASI, ear height, and grain yield and it was also significant (p < 0.05) for days to anthesis, plant height, ear diameter, number of ears and 1000-kernel weight. The using zeolite was significant for 1000 kernels weight and it was significant (p < 0.05) for ASI, ear height and grain yield. The maximum yield obtained from normal irrigation and using zeolite 12 ton /ha (7352 and 6134.1 kg / hectare respectively). From the result of this experiment for the maximum grain yield in available water condition for maize cultivar KSC704 irrigation after 70 mm evaporation from evaporation pan can be recommended and this contrition using natural zeolite is not necessary. But in water deficit condition, irrigation after 95 mm evaporation from evaporation pan and using zeolite 12 ton per hectare can be recommended. More deficit irrigation will decrease grain yield significantly.