پژوهشي در صحّت انجام فعل حَرَجي

A Research on the Veraciousness of an Act Done under Hardship

از جمله مفاهيمي كه تاثير زيادي در آرا فقها دارد، عناوين ضرر و حرج است. آنچه مسلّم است اين است كه انجام فعل ضرري از آنجا كه مبعّد است، باطل است. امّا در مورد صحّت انجام فعل حرجي ميان فقها اختلاف است؛ برخي آن را با قياس به ضرر باطل دانسته‌اند. ادله ديگري نيز براي بطلان ارايه شده است كه همگي مبتلا به اشكال است. اين نوشتار با نقد ادلّه قايلين به بطلان فعل حرجي و ناكافي دانستن آن‌ها با تكيه بر ادلّه و استدلال‌هاي فقها و ارتكاز عقلي، درصدد اثبات صحّت انجام فعل حرجي و ارايه ملاك است.

Among concepts influencing jurist’s verdicts notably are harm and hardship. What is for certain is that doing a harmful act is null and void. However, there is a disagreement among jurists as to veraciousness of an act done under hardship. Comparing it with harmful acts, some believe in its annulment. Some other arguments are presented for annulment, but all of them suffer from some problems. Criticizing proofs of those who believe in annulment of acts done under hardship and treating them as inadequate on the one hand and relying on jurists’ argumentations and intellectual confirmation on the other, the present essay intends to prove veraciousness of acts done under hardship and present criterion in this connection