بررسي حقّ فسخ ناشي از تخلّف قراردادي در تعهّدات مدّت‌دار

A Survey of the Right to Abrogation Caused by Breach of Contract in Time Obligations

رعايت اصل لزوم قراردادي، رعايت حقوق متعهّد و رعايت حقوق متعهّدله و توجّه به قصد واقعي او از شرط مدّت در قرارداد از جمله مواردي است كه بايد در تعهّدات مدّت‌دار مورد ملاحظه قرار گيرد.هر چند كه وفا به مدلول قرارداد يكي از آرمان‌هاي مكاتب حقوقي بوده و آيه شريفه «اوفوا بالعقود» نيز بر آن تاكيد دارد، ولي در بعضي موارد، از جمله تخلّف يكي از طرفين از اجراي تعهّد و وفا به عقد، قايل‌شدن حقّ فسخ براي طرف ديگر، ابزار مهمّي براي تحقّق عدالت است.با توجّه به مطالب فوق، اوّلاً؛ اگر قبل از اتمام مدّت معيّنه به صورت يقيني روشن شود كه متعهّد در مدّت باقيمانده نمي‌تواند به تعهّد خود جامه‌ي عمل بپوشاند و به عبارت ديگر، صبركردن براي مدّت باقيمانده، عملي لغو و عبث باشد؛ و ثانياً؛ از اين صبركردن براي متعهّدله ضرر توليد مي‌شود، در اين صورت، به استناد قواعد مسلّم همچون لاضرر و نفي عسر و حرج و سيره عقلا، مي‌توان براي متعهّدله حقّ فسخ قايل شد؛ هرچند كه مدّت معيّنه تمام نشده باشد و برخلاف رويه‌ي قضايي محاكم ايران باشد.

Observation of principle of irrevocability of contracts, that of rights of obligor and obligee, and consideration of the latter’s real intention in mentioning the time in the contract are among points to be taken into consideration in time obligations. Although fulfillment of contracts is among causes of legal schools and the Quranic verse “Fulfill the contracts” (5:1) emphasizes that, in some cases, such as one part’s breach of contract and obligation, to grant the other part the right to the abrogation is an important means of actualization of justice. Considering that, should it certainly become clear that the obligor cannot fulfill his obligation in the remaining time and, in other words, should waiting for the remaining time be in vain first, and should such waiting cause harm to the obligee secondly, one could believe in the right to abrogation for the obligee on the basis of such undeniable principles as “there is no harm in Islam,” negation of hardship, and the conduct of the wise – although the remaining time not being expired and that being against Iranian courts jurisprudence