بررسي برخي مسايل اجتماعي- اقتصادي در شيوه هاي مختلف بهره برداري از مراتع

Investigation of some socio- economic problems in different utilization methods of rangelands (Case study: Nodushan Area, Yazd Province)

اين تحقيق در سال 1390 به منظور بررسي و مقايسه برخي مسايل اقتصادي- اجتماعي موجود در روش هاي مختلف بهره برداري از مراتع از ديدگاه بهره برداري، در مراتع صدر آباد ندوشن (استان يزد) انجام شد. جامعه آماري تحقيق بر اساس پروانه چرايي به سه گروه تك پروانه به نام بهره بردار(افراز)، پروانه به نام شخص به عنوان نماينده بيش از 2 بهره بردار( مشاع) و پروانه به نام شوراي روستا تقسيم شد. در اين راستا، 16 سامان عرفي در سه شيوه بهربرداري در منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. با توجه به اهداف تحقيق، 38 پرسشنامه از طريق مصاحبه مستقيم با بهره برداران (صاحبان پروانه چرا) در منطقه تكميل گرديد. يافته هاي پژوهش نشان داد عامل احساس مالكيت در مراتع افرازي به طور معني داري بالاتر از مراتع مشاعي و در مراتع مشاعي بالاتر از شورايي است (05/0 > p). رقابت در بهره برداري و تمايل به افزايش تعداد دام در مراتع مشاعي بيشتر از مراتع شورايي و افرازي است (05/0 > p). ميزان حمايت دولت از بهره برداران در برخورد با تخلف كنندگان در سه گروه مورد بررسي اختلاف معني داري ندارد (05/0 < p). همچنين ميزان تمايل بهره برداران به تفكيك مرتع در دو شيوه بهره برداري مشاعي و شورايي با هم اختلاف معني دار داشته (05/0 > p). به نحوي كه بهره برداران مشاع تمايل بيشتري براي تفكيك مراتع نسبت به بهره برداران شورايي دارند.

This research carried out in order to compare some socio-economic problems in different utiliza-tion methods in point of view of responders at Yazd province in year 2011. Reference population in this study according to the grazing license, was divided to private exploitation, collective exploi-tation and conciliar exploitation. In this regard 16 ranches in the three exploitations methods were selected. According to the objectives and hypotheses, 38 questionnaires via direct interviews with exploitation (grazing license holders) have been completed in this region. The findings indicate that ownership’s sense factor in private exploitation is higher than collective exploitation and in collec-tive exploitation is higher than conciliar exploitation(p < 0.05). Rivalry in utilization and tendency to increase of animal in collective exploitation is higher than conciliar exploitation and private exploi-tation (p < 0.05). there is no significant differences in Encounter to offenders by government between different utilization methods(p > 0.05). Also the rate of tendency of stock holders to ranch division in collective exploitation is higher than conciliar exploitation (p < 0.05).