بررسي تاثير سن شتر بلوچي ((Camelus dromedarius بر ارزش رجحاني گونه هاي گياهي مراتع شهرستان زرين-دشت در جنوب استان فارس

Study on the effect of Baluchi camel (Camelus dromedarius) age on preference value of rangeland plant species in Zarrindasht, south of Fars province

اين مطالعه با هدف بررسي چگونگي اثر سن شتر بلوچي و نوع گونه گياهي بر ارزش رجحاني گونه هاي گياهي مراتع شهرستان زرين-دشت در جنوب استان فارس انجام شد. جهت اندازه گيري ارزش رجحاني گونه هاي گياهي، ابتدا مراتع منطقه تيپ بندي و در هر تيپ 10 پلات 2×2 متري در مناطق كليدي مستقر و گونه هاي گياهي شناسايي و پوشش آن ها ثبت گرديد. سپس ارزش رجحاني گونه هاي گياهي به وسيله روش زمان سنجي اندازه گيري شد. جهت بررسي اثر سن شتر (5، 10 و 20 ساله ماده) و نوع گونه گياهي بر ارزش رجحاني گونه-هاي گياهي از طرح فاكتوريل استفاده گرديد. پس از معني دار شدن اثر متقابل سن شتر و نوع گونه گياهي، براي بررسي اثر نوع گونه بر ارزش رجحاني گونه هاي گياهي در هر كلاس سني شتر، از آزمون تجزيه واريانس يك طرفه (تست دانكن) استفاده شد. نتايج نشان داد كه بيش-ترين شاخص رجحان گونه هاي گياهي در هر سه كلاسه سني مربوط به گونه هاي درختچه اي (Ziziphus spina-christ، Tamarix aphylla وSeidlitzia rosmarinus) و كم ترين شاخص رجحاني مربوط به گونه هاي بوته اي و خاردار از قبيل: Pycnocycla spinosa و Rhamnus alaternus بود. به طور كلي، گونه هاي درختچه اي رجحان بيشتري نسبت به گونه هاي بوته اي براي دام (شتر) داشتند. بين كلاسه هاي سني دام، شترهاي مسن (20 ساله) نسبت به دو كلاسه سني ديگر به طور معني داري زمان بيشتري را به چرا اختصاص دادند. بنابراين، نتايج اين تحقيق بيان گر اين است كه جهت مديريت چراي دام (شتر) در اين منطقه بايستي براي كلاسه هاي مختلف سني دام، مديريت متفاوتي اعمال شود. با توجه به اين كه گونه Ziziphus spina-christ توسط همه سنين به خوبي چرا مي شود، پيشنهاد مي گردد كه فعاليت هاي مديريتي در جهت حفظ و احياي اين گونه گياهي باشد.

This study aimed to investigate the Baluchi camel age and the kind of plant species on preferences of plants for grazing by the Baluchi camel in Zarrindasht, south of Fars province. For the evaluation of preference values, firstly plant communities were distinguished and 10 plots 2m × 2m were then established in each community in the key areas. Cover percentage of each plant species was visually estimated in each plot. Preference indices (for 5, 10 and 20 years old camels) were estimated for the all plant species through direct time observation method. Factorial design was used to determine the effect of Baluchi camels age, plant species and their interactions on preference value. In the case of the significant interaction between plant species and camel age, for determining the camel age and plant species effect on preference value of plants, one-way ANOVA and Duncan test were performed. The results showed that Ziziphus spina-christ, Tamarix aphylla and Seidlitzia rosmarinus had the highest preference value for all three camel ages and the lowest values were related to spiny species of pycnocycla spinosa and Rhamnus alaternus. In general, hort trees were more preferable than shrub species for camel. Oldest camels (20 years old) consumed highest time for browsing. The results of this study revealed that it is necessary to have different strategies to manage the grazing of different camel ages. Since Ziziphus spina-christ is being browsed by all three different ages, it is suggested that management activities plan preserving and restoring this species.