محمّد تقي خان سهاي شيرازي و معرّفي نسخ و ويژگي هاي سبك و ديوان او

Sohaʹs Divan (or collected works) written by Mohammad Taghi Khan Shirazi

ديوان سها اثر محمّدتقي خان شيرازي متخلّص به سها(وفات تقريبي 1270 ه.ق)، از آثار مربوط به قرن سيزدهم هجري است. اين ديوان كه عموماً ويژگيهاي سبك بازگشت ادبي را دارد، شامل قصايد، غزليات، رباعيّات، مثنوي، مقطّعات و مخمّس است. محمّدتقي خان كه از شعراي نيمه اوّل و بخشي از نيمه دوم بازگشت بود ؛ از مباشران شاهزاده حسنعلي ميرزاي شجاع السّلطنه بوده و در ديوان خود اشعاري در مدح يا بنا به سفارش برخي ازمتعيّنان و شاهزادگان قاجاري دارد. در اين نوشتار، علاوه بر معرّفي ديوان نامبرده و دو نسخه خطّي موجود از آن، كه يكي متعلّق به كتابخانه مجلس شوراي اسلامي و ديگري متعلّق به كتابخانه آستان قدس رضوي است، اشتباه كتاب فهرست دنا مبني بر وجود نسخه ديگري براي اين ديوان، تصحيح شده است. از ويژگيهاي ديوان او، استفاده شاعر از برخي لغات مهجور، تصحيح ديوان به وسيله خود شاعر به پيروي از قدما ، وجود قطعه اي در ديوان به سه زبان تركي، كردي و لكي، و ويژگي منحصر به فرد مثنوي داستاني سها - استفاده از پلي فونيك براي راوي داستان- است. ويژگيهاي عمومي ديوان او در نهايت بر بازگشتي بودن سبك شاعر مهر تاييد مي زند.

Known by his pen name Soha, is among the works composed in the thirteenth century. His Divan which has mainly the characteristics of the literary return style, is comprised of qasaayid (odes),ghazalliaat (sonnets), rubaaʹiaat (quatrains), mughattaʹaat (fragments), mathnavi and a mukhammas (limerick). Mohammad Taghi Khan who was one of the poets of the first half and also of some section of the second half of the literary return period, was one of the procurators of the prince Hassan Ali Mirza Shojaʹo Al-Saltaneh and in his Divan, there are some lines of poetry written in eulogy of the nobles and Ghajar princes or upon their order. In this article, besides introducing the given Divan and two existing manuscripts thereof, one of them belongs to the library of the Islamic Consultative Assembly and the other to the Razavi Holy Shrine, the mistake made in Dena List book about the existence of a third manuscript has been corrected. Of his Divan characteristics, one can name the following: the poetʹs use of some obsolete words, corrections made in divan by the poet himself in adherence to the ancients, existence of one piece of poetry in the Divan with three dialects of Turkish, Kurdish and Laki, and the unique feature of Sohaʹs narrative masnavi _ using polyphonic narrator. Generally speaking, his Divanʹs characteristics confirm the return style of the poet