رابطه اذن و مسووليت مدني

Relation between Permission and Civil Liability

مساله مهمي در مباحث فقهي و حقوقي تحت اين عنوان مطرح است كه آيا تصرف در مال ديگري با اذن مالك آن بدون تعدي و تفريط نيز ضمان آور و موجب مسووليت مدني مي گردد يا اين كه اذن مالك مانع از تحقق ضمان مي باشد؟ از ظاهر عبارات برخي از فقيهان به طور ضمني استنباط مي-شود كه تصرف در مال ديگري با اذن مالك ضمان آور نيست(بجنوردي، 1419، 2، 13). عده اي ديگر بر اماني بودن تصرف ماذون نيز تصريح نموده اند(محقق اردبيلي 1408، 8، 192). از سوي ديگر از عبارات برخي از فقيهان ضماني بودن تصرف ماذون در برخي از موارد استفاده مي شود. در ماخوذ بالسوم با اين كه گيرنده مال آن را با اذن مالك گرفته است ضامن است(ميرزاي قمي، 1413، 2، 154). بنابراين عبارات فقيهان در خصوص اين كه آيا اذن مالك رافع ضمان و مسووليت مدني مي باشد يا نه خيلي واضح و گويا نيست و در مواضع و مصاديق مختلف متفاوت مي باشد. در اين تحقيق به بررسي انواع اذن (اذن مطلق، اذن اماني و اذن ضماني) پرداخته شده و به اين نتيجه نايل آمده كه صرف اذن موجب رفع ضمانت نيست. بنابراين گفته كساني كه صرف اذن را موجب اماني شدن يد و يا رفع ضمانت متصرف مي دانند صحيح نيست. ازسوي ديگر اين حالت اماني بودن اذن نيز مورد بررسي قرار گرفته است و سرانجام پذيرفته شده كه چنين اذني موجب رفع ضمان از متصرف و اماني شدن يد او خواهد گرديد خواه اين اذن در چارچوب عقود معين باشد يا در قراردادهاي نامعين.

There is an important issue in legal and jurisprudence discussions: Does possession of othersʹ property permitted by the owner, with no voluntary waste, also brings about civil liability? Or does ownerʹs permission remove liability? From the purport of some juristsʹ statements, it is implied that possession of othersʹ property permitted by the owner does not bring about civil liability. Some other jurists have also stipulated that permitted possession enjoys a fiduciary nature. On the other hand, from the statements of some jurists in some cases, it is inferred that possession of permitted property brings about civil liability. In permitted possession, although the possessor possesses a property with ownerʹs permission, he will be liable for it. Juristsʹ statements in terms of the fact that whether or not ownerʹs permission negates civil liability is not thus much clear and self-descriptive. They differ in different situations and implications. In this research, types of (absolute, trust, liability) permission were dealt with and this result was obtained that absolute permission does not negate liability. Therefore, those who believe that absolute permission brings about trust possession or removes possessorʹs civil liability are not right. Yet, if possession is free of charge, with no compensation, the permission will not be liable. On the other hand, is has been reviewed that if permission is granted in trust, this type of permission will cause possessorʹs removal of civil liability and trust possession, whether this permission is granted in the form of determinate or indeterminate contracts.