بوروكراسي دانشگاهي: مسايل و چالش ها

Academic bureaucracy: Issues and challenges

مطالعه حاضر با اين هدف انجام شد كه نشان دهد تحميل بوروكراسي به دانشگاه ها، چرا و چگونه بر عملكرد اعضاي هييت‌علمي و درنتيجه بر حيات و رشد دانشگاه تاثير مي گذارد. به اين منظور تحقيق با روش مروري-تحليلي، از طريق تحليل مفاهيم و گزاره هاي مرتبط «بازتوليد شده» توسط محقق، انجام شد. براي دانشگاه، هدف هاي سه گانه «تجميع»، «تظاهر»، و «تكثير» انديشه ها، مفهوم پردازي و كاركرد بوروكراسي در قالب سه مولفه «كار» يا «فعاليت»، «خبرگي»، «ساختار»، تحليل گرديد. اصلي-ترين يافته ها نشان دادند كه وقتي مراجع بيروني به‌منظور برقراري انتظام موردنظر خود در امور دانشگاه مداخله مي كنند، درنتيجه عدم تجانس «خبرگي»با «بوروكراسي تحميلي»، آفت هايي پديد مي-آيند كه در حيات و رشد دانشگاه تاثير دارد. اين آفت ها عبارت‌اند از: 1) انقطاع بين كار و نيروي كار؛ 2) تغيير در نقشه رشد حرفه اي عضو هييت‌علمي؛ 3) ازخودبيگانه شدن؛ 4) تغيير در فرهنگ‌سازماني؛ 5) تاثير بر روابط انساني؛ و 6) تاثير بر متغيرهاي كليدي موثر در رفتار سازماني عضو هييت‌علمي. در توضيح ششمين آسيب ناشي از بوروكراسيِ تحميلي، تبعات مستقيم يا غيرمستقيم آن در رابطه با رفتار و عملكرد اعضاي هييت‌علمي در هفت مورد دسته بندي شدند: 1) مشاركت؛ 2) تحول آفريني؛ 3) كيفيت زندگي كاري؛ 4) خبرگي خنثي؛ 5) اثربخشي؛ 6) رضايت شغلي؛ و 7) خود-انتظام بخشي. علاوه بر اين در روند تحليل، سه گزاره تبيين و ارايه شد كه مي تواند مبنايي براي مطالعه ساير پژوهشگران باشد.

T he present study aimed to display the dynamics of the impact bureaucracy at universities on the performance of faculty members and as a result on the existence and growth of universities. By applying an analytical method, the concepts and relevant propositions were reproduced. For the universities, three goals of “thoughts’ composition”, “demonstration” and “proliferation” were considered and conceptualized. In addition the function of bureaucracy was analyzed in a conceptual framework based on four items for “work”, “activity”, “expertness” and “structure”. The most considerable finding is that the inconsistency between “expertness” and “imposing bureaucracy” caused by external authorities’ intervention may create some defects which eventually impact existence and development of a university. The mentioned defects are ‘disconnecting work and workforce’, ‘shifting the professional growth of faculty members’, ‘academic alienation’, ‘shifting in organizational culture’, ‘irritating human relationships’, and ‘irritating the organizational behavior of faculty members’. To analyze the last defect, the direct and indirect consequences of imposed bureaucracy in line with behavior and efficiency of faculty members were classified in to seven categories: (1) participation, (2) transforming, (3) work life quality, (4) null expertness, (5) effectiveness, (6) job satisfaction, and (7) self-regulating. Based on the findings, three propositions were also introduced to be considered by researchers in future.