ماجراي تصحيح ترجمه رساله قشيريه

The Story behind the Correction of Risaleh Qusheirie Translation

در قرن پنجم هجري همزمان با اوج گرفتن مباحث عرفاني و به تبع آن رواج روزافزون تاليفات متعدد در حوزه عرفان اسلامي، ابوالقاسم قشيري با دقت نظر خاصي كه در انديشه‌هاي عرفاني داشت، اثري برجا گذاشت كه از همان زمان تاليف جايگاه خود را به دست آورد و اندكي بعد به فارسي نيز ترجمه شد. نخستين بار حدود نيم قرن پيش ترجمه رساله قشيريه با انتساب به ابوعلي عثماني، توسط فروزانفر تصحيح و چاپ شد. اين اثر بخصوص با توجه به مقدمه و تعليقات فروزانفر از امتيازات بسياري برخوردار بود؛ ليكن كاستي‌هايي در متن و حواشي آن به چشم مي‌خورد و با گذشت زمان، احساس نياز به وجود متني منقّح از ترجمه رساله قشيريه بخصوص براي تدريس در مقطع تحصيلات تكميلي، تصحيح دوباره ترجمه رساله قشيريه را ضروري ساخت. اخيراً تصحيح تازه‌اي از اين اثر توسط مهدي محبتي منتشر شده كه پرسش‌هايي را به دنبال داشته است: آيا تصحيح محبتي از ترجمه رساله قشيريه انتظار خوانندگان را براي روبه رو شدن با متني منقّح از اين اثر برآورده مي سازد يا اين كه ماجراي تصحيح ترجمه رساله قشيريه به دليل راه يافتن كاستي‌هايي مشابه تصحيح پيشين و يا افزون بر آن همچنان ادامه دارد؟ مقاله حاضر براي پاسخ به اين پرسش‌ها تدوين شده است.

In fifth century, simultaneous with the flourishing of mystical issues and prevalence of various writings in the field of Islamic mysticism, via his deep understanding of mystical thoughts, Abulqasem Qusheiri created a work which had a high status from the beginning and was translated into Persian shortly after. Ascribed to Abu Ali Othmani, the translation of this work was corrected and published by Forouzanfar for the first time almost fifty years ago. Regarding the preface and annotations of Forouzanfar, this work has many advantages but there are also a number of shortcomings in the text and its annotations and, given time, the need for an authentic text of Risaleh Qushirie translation for teaching in postgraduate courses, necessitates the re-correction of this translation. Recently, a new correction by Mehdi Mohabati has been published which raised a number of questions like: Does this new translation come up to expectations of readers for an authentic text or it still repeats the very shortcomings of the previous correction? This article aims to answer such questions.