امكان سنجي نواحي مستعد كشت زعفران در دشت كاشمر با استفاده از GIS

Possibility Study of Areas with Potential Cultivation of Saffron in Kashmar Plain Using GIS

زعفران به­عنوان گران­بهاترين محصول كشاورزي و دارويي جهان از جمله گياهاني است كه با توجه به مقاومت خود در برابر خشكي نقش قابل توجهي در وضعيت اقتصادي و اجتماعي مناطق خشك و نيمه خشك خراسان جنوبي و رضوي پيدا كرده است. هدف اصلي اين مطالعه، تعيين نواحي مستعد كشت زعفران با توجه به برخي متغيرهاي اصلي موثر در آن مي­باشد. داده­هاي اقليمي مورد نياز، از اداره كل هواشناسي خراسان رضوي براي دوره 1390-1368 اخذ شد. جهت تهيه نقشه سطوح ارتفاعي، شيب، جهت شيب، و TIN (شبكه نامنظم مثلثاتي) از نقشه­هاي توپوگراف DEM(مدل رقومي ارتفاع) سازمان نقشه­برداري با مقياس 50000 :1استفاده گرديد. نقشه پوشش گياهي و كاربري اراضي از نقشه­هاي قابليت اراضي در مقياس50000 :1 مربوط به موسسه تحقيقات آب و خاك كشور استخراج گرديد. از سامانه اطلاعات جغرافيايي به­منظور رقومي­سازي و تهيه نقشه­ها استفاده شد. پس از تشكيل پايگاه اطلاعات فضايي منطقه، با استفاده از نرم ­افزار ArcGIS 9.3 اطلاعات توصيفي نقشه­ها به آنها اضافه گرديد. سپس براساس شرايط مورد نياز در خصوص هر پارامتر و اهميت هر يك از لايه­ها، با استفاده از نرم­افزار AHP (فرايند تحليل سلسله مراتبي) وزن­دهي صورت گرفت و پس از عمليات هم­پوشاني وزني در محيط GIS پهنه­بندي انجام گرديد. نتايج حاصله قسمت­هاي مركزي و جنوبي دشت را به­عنوان مستعدترين مناطق نشان داد كه در حال حاضر كاربري اين اراضي به كشت ديم، آبي، مراتع نيمه متراكم و متراكم اختصاص دارد.

Saffron as the most expensive agriculture and medicinal product of world, is a plant in Consider to aridity resistant has interesting role in social and economical status of arid and semi arid of southern and Razavi Khorasan provinces. The aim of this paper, is determining the suitable area in Saffron cultivation with regards to effective factors. The climatic elements data were obtain from Khorasan Razavi Meteorological Organization for 1989-2012 periods. The topographic data including; relief, slope, aspect and TIN layers extracts from 1: 50000 topographic maps of the region. The land use and vegetation land cover maps were prepared using 1: 50000 maps of National soil and water Research Institute. The spatial analysis facilities of GIS were used for numerical calculation and drawing the requiring maps. A spatial geo database from region was established then spatial and description data entered on this database. Using by AHP software each layer weighted by its importance. Finally, by overlaying analysis in ArcGIS, cultivated area were classified by its capabilities .The results showed that Central and Southern Kashmar plain are the best capabilities for Saffron cultivation that in present statues, these lands specified to dry farming, irrigated farming, semi condense and condense rangelands.