بررسي تركيب پذيري و هتروزيس خصوصيات فنولوژيكي، مرفولوژيكي و عملكرد دانه لاين هاي اصلاح شده آفتابگردان در كشت تابستانه از طريق تجزيه لاين در تستر

Evaluation of Combining Ability and Heterosis of Phenological and Morphological Traits and Seed Yield in Breeding Lines of Sunflower using Line×Tester Analysis in Summer Cropping Condition

به منظور تهيه دورگ هاي جديد و ارزيابي تركيب پذيري عمومي لاين ها و قابليت تركيب خصوصي تلاقي ها، هشت لاين اينبرد نرعقيم و شش لاين بازگردان باروري آفتابگردان متحمل به بيماري پلاسموپارا در قالب طرح ژنتيكي لاين در تستر تلاقي داده شدند. تعداد 48 دورگ F1 حاصل به همراه والدها و دو شاهد هيبريد آذرگل وSHF81-85 در قالب طرح لاتيس ساده با دو تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه تيمارها براي كليه صفات از جمله ارتفاع بوته، طول دوره رويش، طول دوره گلدهي، عملكرد دانه، تعداد دانه در طبق و عملكرد روغن داراي اختلاف معني دار بودند. تجزيه واريانس تركيب پذيري به روش طرح تلاقي II كامستاك و رابينسون نشان داد كه اثر ژنوتيپ و هيبريدها و اثر متقابل لاين در تستر براي براي كليه صفات معني دار گرديد. براي ارتفاع بوته، بازگردان باروري RF81-25 و اينبرد لاينAF80- 488/1/2/1 براي طول دوره رويش، بازگردان باروري RF81-30 و اينبرد لاين AF80-533/1/1/1 داراي قابليت تركيب عمومي منفي و معني داري براي طول دوره گلدهي، بازگردان باروريRF81-30 و اينبرد لاين AF80- 460/2/1/1 براي تعداد دانه در طبق بازگردان باروري RF81-25 و اينبرد لاين AF80-488/1/2/1 براي عملكرد دانه و عملكرد روغن، بازگردان باروري RF81-150/1 و اينبرد لاين AF80-6920داراي قابليت تركيب عمومي مثبت و معني داري بودند. تلاقي AF80-460/2/1/1×RF81-25 وAF-6937 RF81-30 براي عملكرد دانه و عملكرد روغن داراي تركيب پذيري مثبت معني دار بالايي بودند. بيشترين مقدار هتروزيس براي عملكرد دانه مربوط به تلاقي AF80-6920 RF81-25 بوده است.

Combining ability and heritability of yield and yield components of sunflower (Helianthus annuus L.) breeding lines was studied using line × tester analysis. Eight lines and six testers which were tolerant to plasmopara (Plasmopara halstedii) disease were crossed in line × tester method. 48 F1 single cross combinations along with their parents and two checks including Azargol and SHF81-85 were planted in simple lattice design with two replications. The results of analysis of variance revealed significant differences among the genotypes for all the traits including plant height, life-cycle duration, duration of flowering, grain yield, seeds per head and oil yield. Line × tester analysis based on Comstock and Robinson design II displayed significant effects of genotypes, parents and hybrids for all the studied traits. For growth period, RF81-25, AF80-488/1/2/1 had significant negative general combining ability effects. For duration of flowering, RF81-30, AF80-533/1/1/1 had also significant negative general combining ability effects. For seeds per head, RF81-25, AF80-488/1/2/1 and also for seed yield and oil yield, RF81-150/1 and AF80-488/1/2/1 maintained significant positive general combining ability effects. The crosses including AF80-460/2/1/1× RF81-25 and AF-6937×RF81-30 had significant positive specific combining ability for seed and oil yield. Maximum heterosis effects for seed yield were belonged to AF80-960×RF81-25.