مزارات بيلانكوه تبريز

The Graves at Bilankuh, Tabriz

بيلانكوه يا وليانكوي از محلات تاريخي شهر تبريز است. اشتهار اين محله به نام «بيلانكوه» را به وجود مدفن اكابر اوليا و عرفاي تبريز در آن منسوب مي كنند. مزارات بيلانكوه همواره از اهميت خاصي برخوردار بوده‌اند، مرقد و مزار بزرگاني چون : اخي سعدالدين (عارف نامدار قرن ششم هجري)، كمال الدين مسعود خجندي (شاعر و عارف قرن هشتم هجري) كمال الدين بهزاد هراتي (نگارگر بزرگ قرن دهم هجري) و جز آن در اين محله واقع شده‌اند. در دوره ايلخاني، بنيانگذاري شهرك دانشگاهي ربع رشيدي، توسط خواجه رشيد الدين فضل الله همداني بر اهميت آن افزود و از اين رو قرن هشتم هجري دوره رونق و شكوفايي بيلانكوه محسوب مي‌شود. اين منطقه از تبريز در ادوار بعدي نيز همواره مورد توجه بوده است. وجود آثار ارزشمند و متعدد مربوط به دوره هاي مختلف تاريخي نشان از اهميت و جايگاه اين محله تاريخي تبريز دارد. توجه و عنايت اكابر اوليا و عرفا – به ويژه از قرن ششم هجري به بعد - به بيلانكوه، موجب شكل گيري زوايا و خانقاه ها و مقابر ايشان در اين محله شده است؛ از اين رو ارايه نتايج بررسي‌هاي ميداني درباره آثار و بقاياي مقابر و مزارات بيلانكوه يكي از محور هاي اين مقاله است.

Bilankuh or Valyankui is one of the historic neighborhoods in Tabriz. This neighborhood is known with the name"Bilankuh" since Tabrizian dignitaries and sages are buried there. Their graves in Bilankuh have always been of special importance; the graves of nobles such as Akhisa`d al-Din (the well-known sage of the sixth century), Kamal al-Din Mas`udKhujandi (the poet and sage of the eighth century), Kamal al-Din BehzadHarati (the great writer of the tenth century) and so on are located in the neighborhood. In Ilkhani Period, a collegiate town called Rab-e-Rashidi was established there by Khaje Rashid al-Din Fazl Allah Hamadani and doubled its importance. Hence, the 14th AD century is considered as the era of boom and prosperity. This area has also been taken into consideration during the following eras. The existence of various valuable works and monuments related to different historic phases reveals the significance of the neighborhood. The sages and dignitaries` attention to the area, especially from the 12th AD century on, made them have their graves and shrines placed there. Therefore, presenting the results of field studies about the remains and traces of these graves and monuments is one of the main aims of this article.