اثر ثروت و فشار هزينه ناشي از شوك قيمت‌ نفت در اقتصاد ايران: يك رويكرد نوكينزي

Wealth Effect and Cost Push Effect of Oil Price Shock in Iranian Economy: A New-Keynesian Approach

بر اساس تيوري استاندارد نوكينزي شوك قيمت نفت‌خام به‌دليل افزايش هزينه‌هاي بنگاه باعث افزايش قيمت‌ها و كاهش توليد نسبت به وضعيت بالقوه مي‌شود. اين رابطه در منحني‌هاي فيليپس توسعه‌يافته براي كشورهاي واردكننده نفت مورد استفاده قرار مي‌گيرد، اما شوك قيمت نفت‌خام در كشورهاي صادركننده نفت علاوه بر اثر استاندارد انقباضي فشار هزينه‌اي داراي اثر ثروت حاصل از افزايش درآمدهاي نفتي نيز مي‌باشد كه در منحني‌هاي فيليپس استاندارد مدنظر قرار نمي‌گيرد. در اين مقاله تلاش مي‌شود تا با اضافه نمودن بخش نفت به يك الگوي دوبخشي نوكينزي استاندارد اثر ثروت و اثر فشار هزينه‌اي شوك قيمت نفت‌خام مورد بررسي قرار گيرد. در الگوي طراحي‌شده منحني فيليپس نوكينزي استخراج شده علاوه بر متغيرهاي دستمزد حقيقي، قيمت نفت‌خام و بهره‌وري از درآمد نفتي نيز متاثر مي‌گردد. سيستم معادلات تصادفي تعادل عمومي الگو با استفاده از پارامترهاي اقتصاد ايران كاليبره شده و با استفاده از نرم‌افزار حل گرديد. تاثير شوك قيمت نفت‌خام بر متغيرهاي اقتصادي براي اقتصاد ايران نشان مي‌دهد كه تورم هم از محل افزايش هزينه و هم افزايش درآمدهاي نفتي متاثر مي‌شود. از آنجا كه سهم نفت در توليد كوتاه‌مدت اندك است و قيمت‌هاي داخلي كنترل شده است تاثير درآمدهاي نفتي از كانال فشار تقاضا بر سطح عمومي قيمت‌ها بيشتر است. علاوه بر اين، اثر ثروت ناشي از شوك قيمت حقيقي نفت بر مصرف خانوار از اثر فشار هزينه‌اي بيشتر بوده، بنابراين پس از شوك قيمت حقيقي نفت‌خام مصرف خانوار افزايش مي‌يابد. تقاضاي نيروي كار در بخش توليد كالاي نهايي پس از شوك نفت كاهش مي‌يابد و در بخش نفت افزايش مي‌يابد، در حالي‌كه به‌دليل اثر ثروت عرضه نيروي كار توسط خانوار نيز كاهش مي‌يابد. در مجموع، چون اثر كاهشي بيش از اثر افزايشي است اشتغال و دستمزدهاي حقيقي كاهش مي‌يابد. نتايج الگو نشان مي‌دهد كه اقتصاد ايران پس از شوك قيمت نفت وارد يك وضعيت ركود تورمي مي‌شود، در حالي‌كه مصرف داخلي رشد مي‌كند و دستمزدهاي حقيقي كاهش مي‌يابد.

According to standard new Keynesian theory; an oil price shock pushes costs and increases inflation while lowers output. This relationship is modeled by an improved new Keynesian Philips curve for oil importing countries. However, oil price shock in the oil exporting countries has an additional channel of transmission through oil revenues called wealth effect. This channel do not exists in the standard new Keynesian Philips curve. In this paper, we add oil sector to the standard two-sector new-Keynesian model in order to analyze the cost push and wealth effect of oil price shock in Iranian economy. The developed new Keynesian Philips curve for oil exporting countries in this model depends on real wage, oil price, productivity of both sectors and oil revenues. The dynamic stochastic general equilibrium model is calibrated based on Iranian economy parameters and then solved for impulse response functions. Our results show that wealth effect of oil price shock on inflation is higher due to lower oil share in short term production function and controlled oil prices. The increasing impact of wealth effect on consumption in this model is more than the decreasing effect of cost push. Although labor supply lowers slightly after oil price shock the overall effect on employment and real wages are negative. Consequently, it can be concluded that Iranian economy enters a stagflation after an oil price shock with consumption growth and lower real wages.