تعيين ويژگي هاي آب زير زميني دشت شيرين آب در جنوب غرب ايران با روش مقاومت الكتريكي

Assessment of groundwater conditions, using electrical resistivity method: A case study from south-west Iran

در اين تحقيق ويژگي‌‌هاي آب زير‌‌‌‌‌زميني نظير عمق، ضخامت، زون هاي مستعد، منبع شوري و زمين شناسي زير سطحي در حوزه شيرين آب در جنوب غرب ايران با استفاده از سونداژ الكتريكي قايم (VES) و اطلاعات چاه‌‌‌هاي بهره‌‌‌برداري تعيين شده است. در اين منطقه بدليل بالا بودن نرخ رشد جمعيت، نياز به منابع جديد آب افزايش يافته و در اثر ازدياد برداشت، منابع موجود آب شرب و كشاورزي تهديد مي‌شود. در اين منطقه تعداد 170 سونداژ الكتريكي در 19 پروفيل با آرايه شلومبرژه اجرا شده است. بيشترين فاصله بين الكترودهاي جريان (AB) 1000 متر است. در اين تحقيق نتايج زير بدست آمده است: 1- محدوده مورد مطالعه سفره آبرفتي است و توسط طاقديس كوهانك به دو ناحيه شمالي و جنوبي تقسيم شده است. 2- با استفاده از نتايج پردازش نمودار‌هاي الكتريكي و تغييرات مقاومت الكتريكي، زون‌هاي شور و شيرين و مرز آنها تفكيك شده است. 3- نقشه تغييرات رسانايي الكتريكي و ميزان كلر در نمونه‌هاي آب چاه‌هاي بهره‌برداري همبستگي خوبي دارند و نشان مي دهند كه شوري عامل اصلي كنترل كننده مقاومت الكتريكي است. 4- مقاومت الكتريكي ويژه آبخوان در نيمه شمالي دشت 13 تا 380 اهم متر و در نيمه جنوبي 4 تا 219 اهم متر است. 5- با توجه به مسير و سرچشمه رودخانه شور آب و همچنين جهت جريان آب زير زميني به نظر مي‌رسد تشكيلات ماسه اي- مارني سازند آغاجاري منبع اصلي شوري آب دشت مي‌باشد. 6- نقشه تغييرات مقاومت الكتريكي عرضي(RT) در محدوده دشت محاسبه و رسم شده است. با توجه به اينكه مقاومت الكتريكي عرضي با تراوايي آبخوان متناسب مي‌باشد با استفاده از اين نقشه، زون‌هاي مستعد جهت حفر چاه‌هاي بهره برداري تفكيك شده اند.

This research deals with the detection of the aquifer boundaries, depth to the water table, aquifer thickness, potential zones, source of salinity and subsurface geology of the Shirin Ab Basin by simultaneous use of electrical resistivity and borehole data. In this area, due to high population, demands for new water resources are increased and the current drinking and agricultural water resources are at risk. Hundred and seventy Vertical Electrical Sounding (VES) measurements were carried out in 19 profiles by Schlumberger array configurations. The maximum distance between current electrodes (AB) set is 1000 m. The following results have been achieved in this study. 1- Study area is an alluvial aquifer, divided into north and south parts by the Khohanak Anticline. 2- Interpretation of one-dimensional (1D) inversion of measured apparent resistivity curve was used for mapping fresh and brackish water, and separation of their boundaries. 3- Good agreement between conductivity and chloride concentration in water samples indicates that the salinity is the most important factors controlling resistivity. 4- Electrical resistivity of the aquifer was calculated and is about 13-380 Ohm-m in the northern part and 4-219 Ohm-m in the southern part of the aquifer. 5-Regarding the source and course of the Shoor Ab River, and ground water flow direction, it seems that the marly-sand of the Aghajari Formation is the main source of the salinity. 6- Transverse resistivity (RT) is calculated and interpreted in terms of the transmissibility and potentiality of the aquifer.