بررسي سيل‌خيزي و تعيين عوامل موثر در آن در حوضه رودخانه بالقلي‌چاي با استفاده از تكنيك GIS، RS و AHP

Investigation of Flooding and Causative factors on flooding in Balegli Chay watershed by GIS, RS and AHP technique

سيلاب اصلي‌ترين بلاي همه‌گير و يكي از مسايل مهم جهاني است به طوري كه با افزايش شدت و فراواني رخدادهاي سيل، نگراني‌هاي جهاني در خصوص افزايش مرگ ‌و مير و ضررهاي اقتصادي ناشي از سيل افزايش يافته است. در اين مطالعه با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)، تصاوير ماهواره‌اي، داده‌هاي ايستگاه باران‌سنجي و تحليل سلسله مراتبي (AHP) روشي كارآمد براي نقشه خطر سيل‌خيزي حوضه و زيرحوضه‌هاي رودخانه بالقلي‌چاي ارايه شده است. نقشه خطر سيل‌خيزي بر پايه تاثيرات تركيبي عوامل فيزيكي و اقليمي تهيه شد. 8 عامل فيزيكي شامل مساحت، شيب، جهت، زمان تمركز، تراكم زهكشي، نسبت انشعاب، ضريب شكل و شماره منحني و 2 عامل اقليمي شامل متوسط بارندگي سالانه و متوسط حداكثران بارندگي روزانه استفاده شد. از GIS براي توليد لايه‌هاي عوامل و از بازديد ميداني و تصاوير ماهواره‌اي به منظور اصلاحات مورد نياز لايه‌هاي تهيه‌شده استفاده شد. سپس، از طريق توزيع پرسش‌نامه و جمع‌آوري نظرهاي كارشناسي با استفاده از روش AHP، به هر يك از معيارها و زيرمعيارها وزني اختصاص يافت. با همپوشاني لايه‌هاي وزن‌دار‌شده در محيط GIS، نقشه خطر سيل‌خيزي تهيه شد. نتايج نشان داد كه قسمت‌هاي جنوبي و شمال‌غرب حوضه از نظر توليد سيلاب بسيار مستعد است. همچنين، زيرحوضه سقزچي‌چاي (H) در قسمت جنوبي حوضه بالقلي‌چاي از نظر سيل‌خيزي در رتبه اول و زيرحوضه لاطران‌چاي (A) در رتبه آخر قرار دارد.

Flood Damage is one of the most important problems and major disasters worldwide, So that the severity and frequency of ?ood events have considerably increased, there is a growing global concern about the need to decrease ?ood related fatalities and associated economic losses. This study presents an exhaustive methodology of using geographical information system (GIS), Satellite imagery, Rain gauge station data and AHP method of ?ood hazard mapping for surveying flood hazard in Balegli Chay watershed and sub-watershed. The flood hazard map was created based on the integrated effects of physical and climatic factors. 8 physical factors include of size of sub-watershed, slope, aspect, Time of Concentration, drainage density, bifurcation ratio, Miller Coefficient, curve number and 2 climatic factors include of the annual rainfall and maximum daily rainfall were used to the surveying of flood hazard map. The GIS was used to produce the layers of the factors, along with the spatial conditions of the study areas through field investigation and satellite images .then, in order to determine the Weight of causative factors, the AHP method based on the data collected from expert responses to a questionnaire has been adopted in this research to quantify the weights given to each component and subcomponent. The resulting coverage created by the overlay of these factors generated the flood hazard map. Results indicated that the south and northwest of watershed in term of production of flood have high susceptible to flooding. Also Sagezchi Chay (H) sub-watershed in the southern part of the Balegli Chay basin of have the first rank in term of production of flood. In contrast, sub-watershed of Latran Chay (A) have the last rank.