ماليات سبزعاملي فراموش‌شده در برنامه‌ريزي صنعتي ايران

Green Tax: a Factor which has been Neglected in Industrial Planning of IRAN

توليدات صنعتي و رشد آن به ‌‌‌‌تنهايي به‌منزله معياري براي سنجش عملكرد بخش صنعت در هر مقطع يا دوره زماني قلمداد مي‌شود، اما نمي‌تواند متغير اساسي براي سنجش عملكرد اين بخش در نظر گرفته شود، زيرا اين عامل بدون توجه به عوامل زيست‌محيطي، حتي در پاره‌اي از موارد مي‌تواند عملكرد مورد نظر را تحت تاثير قرار دهد. بر اين اساس، نمي‌توان و نبايد توليد بيشتر، خصوصاً در برخي صنايع، به قيمت تخريب محيط‌زيست صورت پذيرد. اين در حالي است كه قانون اساسي ج.ا.ا. نيز آن دسته از فعاليت‌هاي‏ اقتصادي‏ را كه‏ با آلودگي‏ محيط‌زيست‏ يا تخريب‏ جبران‌ناپذير‏ آن‏ در ارتباط است ممنوع‏ دانسته است. مطابق اصل پنجاهم اين قانون در جمهوري‏ اسلامي‏ ايران، حفاظت‏ از محيط‌زيست‏ كه‏ نسل‏ امروز و نسل‌هاي‏ بعد بايد در آن‏ حيات‏ اجتماعي‏ رو به‏ رشدي‏ داشته‏ باشند، وظيفه‏ عمومي‏ تلقي‏ شده است. همچنين، به اين موضوع در سند چشم‌انداز بيست ساله ايران نيز توجه و بر اساس اين سند، برخورداري از محيط‌زيست سالم به‌منزله حق همگاني مطرح شده است. علاوه بر موارد مذكور، موضوع محيط‌زيست و مصاديق آن در قوانين برنامه توسعه اقتصادي كشور نيز مورد توجه بوده و براي مثال، برنامه سوم را مي‌توان در حكم نقطه عطفي در زمينه توجه به محيط‌زيست تلقي كرد، زيرا در اين قانون به مسايل محيط‌زيست فصلي جداگانه اختصاص داده شده است. از اين رو، اين مقاله مي‌كوشد با تقسيم توليدات صنعتي بر حسب ميزان آلايندگي تحميل‌شده به محيط‌زيست و سنجش سودآوري آن‌ها، ارتباط اين دو را بررسي كند. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه در تمامي موارد، سودآوري توليدات صنعتي آلاينده به مراتب و به صورت معني‌داري بيش از اين ميزان در صنايع پاك است. از اين رو، برتري عملكرد چنين بنگاه‌هايي را نمي‌توان فقط با معيار سودآوري سنجش كرد. بر اين اساس و از حيث سياست‌گذاري، لازم است با به كارگيري ماليات سبز، كه به نظر مي‌رسد عامل فراموش‌شده در برنامه‌ريزي‌هاي صنعتي ايران باشد، تمهيدات لازم براي جلوگيري از تخريب محيط‌زيست فراهم شود.

Although, industrial production and its growth are considered as only criterion for evaluating the performance of industrial sector in each period but, this index separately cannot be considered as a basis for assessing the performance of this sector, because of, this factor can affect the desired performance in some cases. Accordingly, the more production cannot and should not be take place through environmental degradation especially in some industries. On the other hand, the constitution of the Islamic Republic of Iran prohibits those economic activities witch conflict with environmental pollution or irreversible destruction. Therefore, this paper attempts to divide the industrial production in terms of emissions imposed on the environment and measure their profitability, to evaluate the relationship between two factors. The results show that the profitability of pollutant manufacturing industries is significantly higher than this rate in the clean industries. Thus, the superior performance of such firms should not be assessed only by profitability criteria. Thus and in terms of policy, it is necessary to use green tax to prevent environmental degradation.