تعيين غلظت و ارزيابي خطر غذايي فلزات سرب، كادميوم، مس و روي ناشي از مصرف ماهي سفيد (Rutilus frisii kutum) در تالاب بين المللي ميانكاله

Determination of Heavy Metals (Pb, Cd, Zn and Cu) in Caspian kutum (Rutilus frisii kutum) from Miankaleh International Wetland and Human Health Risk

سابقه و هدف: آزاد شدن فلزات از فعاليت‌های مختلف طبيعی و انسانی، تجمع زيستی، تجزيه‌ناپذيری زيستی و سميت، حتی در غلظت‌های كم آن‌ها تهديدی جدی برای موجودات و حتی انسان‌ها بوجود آورده است. در مطالعه حاضر غلظت فلزات سنگين سرب، كادميوم، روی و مس در بافت خوراكی (عضله و پوست) ماهی سفيد به‌دست آمده از تالاب بين‌المللی ميانكاله و همچنين ارزيابی خطر غذايی ناشی از مصرف آن مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: در اين تحقيق به منظور بررسی غلظت‌های فلزات سنگين تعداد 20 قطعه ماهی سفيد با مجوز سازمان محيط زيست از تالاب بين‌المللی ميانكاله در فصل صيد جمع‌آوری گرديد. غلظت فلزات مورد مطالعه با دستگاه جذب اتمی جذب اتمی مدل Scientific Equipment GBS در بافت‌های پوست و عضله تعيين شد. آناليز آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS 16 انجام پذيرفت. يافته‌ها: ميانگين غلظت سرب، كادميوم، روی و مس در بافت پوست به ترتيب 38/0± 38/3، 09/0± 48/0، 10/6± 55/40، 92/0± 34/3 و در بافت عضله به ترتيب 21/0± 08/2، 06/0± 39/0، 23/3± 52/16 و 10/1± 54/4 ميكروگرم بر گرم وزن تر به دست آمد. نتايج ميزان فلزات تفاوت معنی‌داری را بين بافت پوست و عضله نشان داد (01/0p<). مقايسه ميزان جذب روزانه (EDI) و هفتگی (EWI) فلزات با ميزان مجاز ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی و فائو نشان داد كه ميزان جذب شده پايين‌تر از حداكثر ميزان قابل قبول توسط اين سازمان‌ها می‌باشد استنتاج: مقايسه ميزان فلزات در ماهی سفيد مورد مطالعه با ميزان‌های استاندارد نشان داد كه ميزان روی و مس در مقايسه با استانداردهای جهانی پايين‌تر بود و به‌نظر می‌رسد از لحاظ بهداشتی مشكلی را برای مصرف‌كنندگان خود ايجاد نكرده است. اما ميزان فلزات كادميوم و سرب بالاتر از استانداردهای جهانی به‌دست آمد، بايد منابع آلاينده تالاب به اين فلزات (پساب‌های كشاورزی و صنايع) كه از طريق رودخانه وارد می‌شوند به‌طور جدی تحت كنترل و مديريت قرار گيرند.

Background and purpose: The release of metals due to different natural and human activities, bioaccumulation, biological inseparability and toxicity, even in low densities, have caused serious threat to living creatures and human. This study evaluated the concentration of heavy metals including lead, cadmium, zinc and copper in edible tissues of Caspian Kutum (Rutilus frisii kutum) in Miankaleh International Wetland and the health risk resulted from consumption of this fish. Material and Methods: During fishing season, 20 White fishes were collected from Miankaleh International Wetland with the permission of Environmental Protection organization. The densities of heavy metals in skin and muscles were determined using atomic absorption (Scientific Equipment GBS). Data was analyzed using SPSS V.16. Results: The mean densities of lead, cadmium, zinc and copper in the skin were 3.4, 0.48, 40.55, and 3.3, respectively and 2.1, 0.39, 16.52, 4.5 microgram per gram of the wet weight in muscle tissues, respectively. A significant difference was seen in the concentration of heavy metals between the skin and the muscle tissue (p<0.01). The observed EDI and EWI were found lower than the guidelines recommended by WHO and FAO. Conclusion: According to this study the concentration of zinc and copper in whitefish were lower than the standard levels, so its consumption is not a threat to the health of consumers. However, the levels of cadmium and lead in edible tissues of whitefish were found higher than international levels. Hence, the pollutants of Miankaleh wetland (i.e. industrial and agricultural wastewater) should be highly controlled.