نقش نشانه‌هاي نوايي در ابهام‌زدايي از عبارات مبهم فارسي

The effects of prosodic cues on disambiguation in Persian

نقش نشانه‌هاي نوايي در ابهام‌زدايي از عبارات مبهم فارسي در دو آزمايش توليدي و شنيداري جداگانه مورد بررسي قرار گرفت. دو نوع عبارت مبهم براي اين منظور انتخاب شدند. نوع اول، زنجيره‌هاي آوايي سه هجايي بودند كه بسته به محل حضور مرز واژگاني، به دو صورت يك واژه‌اي و دو واژه‌اي خوانده مي‌شدند. نوع دوم گروه‌هاي اسمي داراي ابهام ساختاري شامل توالي يك اسم و دو صفت بودند كه بسته به محل حضور مرز گروه نحوي مياني، به دو صورت خوانده مي‌شدند. در آزمايش توليدي تغييرات فركانس پايه، ديرش و وقفه زماني محدوده‌هاي زماني مبهم در سطح عبارات هدف اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد الگوي توليدي خوانش‌ها در سطح هر دو نوع عبارت از نظر هر سه نشانه نوايي فركانس پايه، ديرش و وقفه به طور معني‌داري با يكديگر متفاوت است. در آزمايش شنيداري نقش نشانه‌هاي نوايي در تشخيص خوانش‌ها از يكديگر به طور جداگانه از طريق بازسازي گفتار بررسي شد. نتايج نشان داد نقش تغييرات فركانس پايه در ابهام‌ زدايي، در سطح درك گفتار به طور معني‌داري از نشانه‌هاي ديرشي بيشتر است.

The effects of prosodic cues on disambiguating Persian ambiguous expressions were examined in a production and perception experiment. Two types of ambiguous strings were studied. Expressions Type 1 were phonologically ambiguous three-syllable strings which would yield a one-word reading if the lexical boundary would fall at the end of the whole string, and a two-word reading if the boundary would fall after the first syllable. Expressions Type 2 were syntactically ambiguous noun phrases allowing two different interpretations based on the position of the intermediate syntactic boundary. Three quantifiable phonetic properties of prosody, namely F0, syllable and word duration and pause duration were measured and compared across the two readings of the target expressions. Results of the production experiment showed that speakers significantly altered their production of the utterances by varying all three prosodic cues in ways consistent with the intended instruction. Results of the perception experiment, however, showed that F0 excursions provided a more reliable perceptual cue to disambiguation in Persian than durational cues.