اقتباس؛ رويكردي اجتماعي- فرهنگي در ترجمه (مطالعه موردي اقتباس آرنولد از داستان رستم و سهراب)

Adaptation, a Socio-cultural Approach to Translation: A Case Study of Adaptation of Rustam and Suhrab by Mattew Arnold

در تاريخ ترجمه، اقتباس يكي از شيوه هايي است كه بسياري از نظريه پردازان به طور جدي به آن توجه كرده اند. هرچند مفهوم دقيق اين شيوه نزد محققان متفاوت است و هريك تعبير خاصي از آن را درنظر گرفته اند، اما در بسياري از آثار موجود اين عنوان مشاهده مي شود. از ميان افرادي كه آثارشان در اين دسته قرار مي گيرد، ماتيو آرنولد، شاعر و منتقد انگليسي است. بااينكه وي آشنايي اندكي با زبان فارسي داشت، اما علاقه او به محتواي داستان رستم و سهراب موجب شد تا برگرداني مناسب از اين اثر ارايه دهد كه موردقبول خوانندگان بسياري واقع شود. هدف از انجام اين پژوهش، واكاوي برگردان داستان رستم و سهراب براي يافتن پاسخ به چرايي برگردان اين اثر به شيوه اقتباس، درمقابل شيوه هاي وفادارتر ترجمه به متن اصلي است. ابتدا مفهوم دقيق تري از اقتباس در مطالعات ترجمه و چگونگي استفاده از اين راهبرد براي بومي سازي آثار مختلف بررسي مي شود. سپس، چگونگي انطباق اين شيوه با علايق و ايديولوژي رايج درميان مردم دوره ويكتوريا و مقبول بودن اين اقتباس تحسين آميز

Abstract In translation history, adaptation is one of the concepts that has attracted the attention of many scholars. Although there is no unanimous definition for the meaning of adaptation, and theorists have defined it variously, this term has been frequently used as part of the title of numerous books. Among those in favor of this concept, Mattew Arnold, an English poet and literary critic, chose this method for the translation of Rustam and Suhrab. Even though he had a meager knowledge of Persian language, his interest in the story of Rustam and Suhrab contributed to an acceptable rendition into English which was well received by a vast readership. The purpose of this research is investigation and justification of the domesticating approach adopted by Arnold in his English rendition of Rustam and Suhrab. The analysis of domestication examples in terms of the size, character relationships, the unity of time and place, among others indicate that Arnold’s mediations and appropriations in Sohrab and Rustam were due to the effect of the dominant Victorian socio-cultural requirements of the time.